Búnaður á sprengihættustöðum

Hlusta

Allur búnaður til notkunar á sprengihættustöðum sem markaðssettur er á Íslandi skal uppfylla ákvæði sem fram koma í reglugerð um búnað og verndarkerfi sem ætluð eru til notkunar í mögulega sprengifimu lofti, nr. 313/2018.

Ofangreind reglugerð er byggð á tilskipun Evrópusambandsins um sama efni, 2014/34/ESB (ATEX*), og gilda því sömu reglur á Evrópska efnahagssvæðinu (EES), sem samanstendur af Evrópusambandinu (ESB), Íslandi, Liechtenstein og Noregi, um þann búnað sem fellur undir tilskipanir ESB sem staðfestar hafa verið af sameiginlegu EES-nefndinni.

Í reglugerðinni eru skilgreindar kröfur til búnaðar, samræmismatsaðferðir, skyldur rekstraraðila (framleiðenda, innflytjenda og dreifenda), kröfur um CE-merkingu, Ex-merkingu, ESB-samræmisyfirlýsingu, tæknigögn o.fl.

Framleiðendur, innflytjendur og eftir atvikum aðrir rekstraraðilar bera ábyrgð á að ákvæðum ofangreindrar reglugerðar sé fylgt. Faggiltar skoðunarstofur í umboði HMS sjá með virku markaðseftirliti til þess að búnaður uppfylli þau skilyrði sem sett eru í reglugerðinni.

*) ATEX (ATmosphere EXplosibles) Tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2014/34/ESB frá 26. febrúar 2014 um samræmingu laga aðildarríkjanna varðandi búnað og verndarkerfi sem ætluð eru til notkunar í hugsanlega sprengifimu lofti.

Nánari upplýsingar, reglugerð og tilskipun

Gagnlegar upplýsingar og fræðsla

Skilgreiningar:

Framleiðandi: Einstaklingur eða lögaðili sem framleiðir vöru eða lætur hanna og framleiða vöru og markaðssetur hana undir eigin nafni eða vörumerki eða notar hana í eigin tilgangi.

Innflytjandi: Einstaklingur eða lögaðili með staðfestu innan EES sem setur vöru frá þriðja landi á markað á EES.

Dreifandi: Einstaklingur eða lögaðili í aðfangakeðjunni, annar en framleiðandi eða innflytjandi, sem býður vöru fram á markaði.

Hér eru listaðar helstu skyldur rekstraraðila, ítarlegri upplýsingar um skyldur aðila er að finna í 6.-10 gr. reglugerðar nr. 313/2018 um búnað og verndarkerfi sem eru ætluð til notkunar í mögulega sprengifimu andrúmslofti.

Rekstraraðili (framleiðandi, innflytjandi og dreifandi)

skal gæta þess vandlega að setja einungis á markað vörur sem fullnægja ákvæðum ATEX-tilskipunarinnar.
skal tafarlaust gera allar nauðsynlegar ráðstafanir til úrbóta hafi hann ástæðu til að ætla að vara sem hann hefur sett á markað samrýmist ekki reglum og tilkynna HMS um þær. Ráðstafanir geta falið í sér að fjarlægja af markaði eða innköllun
skal halda skrá yfir allar vörur sem hann hefur á boðstólum og einnig skrá yfir þá rekstraraðila sem hann afhendir vörur og sem afhenda honum vörur

Framleiðandi

má einungis setja á markað vörur sem hannaðar eru og framleiddar í samræmi við grunnkröfur ATEX-tilskipunarinnar
skal framkvæma samræmismat og útbúa tæknigögn
skal, ef sýnt er fram á að vara uppfylli viðeigandi kröfur, útbúa ESB-samræmisyfirlýsingu („EU declaration of conformity“) og festa CE-merkinguna á öll eintök vörunnar
skal, ef sýnt er fram á að íhlutur uppfylli viðeigandi kröfur, útbúa skriflega staðfestingu á samræmi
skal tryggja að öllum vörum fylgi afrit af ESB-samræmisyfirlýsingunni eða staðfesting á samræmi, eins og við á, sem og leiðbeiningar og upplýsingar um öryggi
skal hafa ofangreind gögn, tæknigögn og ESB-samræmisyfirlýsingu, aðgengileg fyrir eftirlitsstjórnvöld í að minnsta kosti 10 ár eftir að vara hefur verið sett á markað
skal tryggja að á vörum sé sérstök merking um sprengivörn og aðrar merkingar og upplýsingar varðandi notkun á sprengihættustöðum
skal tryggja að aðferðir séu til staðar til að raðframleiðsla haldist í samræmi við ákvæði tilskipana, s.s. með innra framleiðslueftirliti
skal tryggja að á rafföngum sé auðkenning sem gerir rekjanleika mögulegan, t.d. vörumerki, gerðarmerking, raðnúmer o.þ.h.
skal skrá á vöru nafn sitt, skráð viðskiptaheiti eða skráð vörumerki og heimilisfang þar sem hafa má samband við hann. Sé ekki mögulegt að hafa þessar upplýsingar á vörunni skulu þær vera á umbúðum þeirra eða í skjali sem fylgir henni

Framleiðandi getur tilnefnt viðurkenndan fulltrúa sinn með skriflegu umboði. Viðurkenndur fulltrúi getur innt af hendi þau verkefni sem tilgreind eru í umboði framleiðandans, þó ekki það sem lýtur að hönnun og framleiðslu í samræmi við grunnkröfur og að gerð tæknigagna.

Innflytjandi

má einungis setja á markað vörur sem fullnægja ákvæðum ATEX-tilskipunarinnar
skal tryggja að framleiðandi hafi framkvæmt viðeigandi samræmismat, útbúið tæknigögn og ESB-samræmisyfirlýsingu, að vörur beri CE-merkingu og að allar kröfur varðandi merkingar og upplýsingar, þ.m.t. um öryggismál, séu til staðar
skal hafa tiltæk afrit af ESB-samræmisyfirlýsingum, vottorðum og tæknigögnum í að minnsta kosti 10 ár eftir að vara hefur verið sett á markað
skal skrá á vörur nafn sitt, skráð viðskiptaheiti eða skráð vörumerki og heimilisfang þar sem hafa má samband við hann. Sé ekki mögulegt að hafa þessar upplýsingar á vörunum skulu þær vera á umbúðum þeirra eða í skjali sem fylgir þeim

Dreifandi...

skal gæta þess vandlega að setja einungis á markað vörur sem fullnægja ákvæðum ATEX-tilskipunarinnar
skal tryggja að vörur beri CE-merkingu og að allar kröfur varðandi merkingar og upplýsingar, þ.m.t. um öryggismál, séu til staðar

Í ESB-samræmisyfirlýsingu skulu eftirfarandi atriði koma fram:

nafn og heimilisfang framleiðandans eða viðurkennds fulltrúa hans
að útgáfa samræmisyfirlýsingarinnar sé á ábyrgð framleiðandans eingöngu
auðkenning vöru sem gerir rekjanleika mögulegan, t.d. tegund, vörumerki, gerðarmerking, raðnúmer o.þ.h.
að varan sem lýst er sé í samræmi við viðkomandi tilgreindar tilskipanir
tilvísun í samhæfða evrópska staðla. Þegar samhæfðum evrópskum stöðlum er ekki að fullu beitt skal vísað í þau tækniákvæði sem samræmisyfirlýsingin byggir á eða þær ráðstafanir sem gripið er til í því skyni að tryggja samræmi við ákvæði tilskipananna.
Þegar við á: nafn og númer tilkynnts aðila og lýsing á aðkomu hans
undirskrift og auðkenni undirritunaraðila sem hefur heimild til að skuldbinda framleiðanda eða viðurkenndan fulltrúa hans

Tæknigögn skulu a.m.k. innihalda:

almenna lýsingu á vörunni
frumdrög að hönnun og framleiðsluteikningar og skýringarmyndir af íhlutum, undireiningum, straumrásum o.s.frv.
lýsingar og skýringar sem nauðsynlegar eru til að skilja umræddar teikningar og myndir og til að átta sig á því hvernig varan vinnur
skrá yfir samhæfða evrópska staðla sem notaðir eru í heild sinni eða að hluta til og, sé þeim ekki að fullu beitt, lýsingar á þeim lausnum sem gripið er til í því skyni að uppfylla grunnkröfur, þ.m.t. skrá yfir tækniforskriftir sem beitt var
prófunarskýrslur, hönnunarútreikningar, niðurstöður rannsókna o.þ.h.

Flokkun búnaðar m.t.t. aðstæðna

Búnaðarflokkur I: Búnaður sem er ætlaður til notkunar neðanjarðar í námum og í mannvirkjum náma, sem eru ofanjarðar, þar sem hætta er á að eldfimt gas og/eða eldfimt ryk geti myndast.

Búnaðarflokkur II: Búnaður sem er ætlaður til notkunar á öðrum stöðum þar sem hætta er á sprengifimu lofti.

Svæði 0: Svæði þar sem sprengifimt andrúmsloft (gas) er stöðugt eða oft til staðar, eða er til staðar í langan tíma í einu.

Svæði 1: Svæði þar sem líklegt er að sprengifimt andrúmsloft (gas) myndist öðru hverju við venjulega starfsemi.

Svæði 2: Svæði þar sem ólíklegt er að sprengifimt andrúmsloft (gas) myndist við venjulega starfsemi og þá einungis í skamman tíma.

Svæði 20: Svæði þar sem sprengifimt andrúmsloft (ryk) er stöðugt eða oft til staðar, eða er til staðar í langan tíma í einu.

Svæði 21: Svæði þar sem líklegt er að sprengifimt andrúmsloft (ryk) myndist öðru hverju við venjulega starfsemi.

Svæði 22: Svæði þar sem ólíklegt er að sprengifimt andrúmsloft (ryk) myndist við venjulega starfsemi og þá einungis í skamman tíma.

Húsnæði

Mannvirki

Brunavarnir

Fasteignir

Um HMS

Búnaður á sprengihættustöðum

Nánari upplýsingar, reglugerð og tilskipun

Gagnlegar upplýsingar og fræðsla

Í ESB-samræmisyfirlýsingu skulu eftirfarandi atriði koma fram:

Tæknigögn skulu a.m.k. innihalda:

Húsnæði

Mannvirki

Brunavarnir

Fasteignir

Um HMS

Búnaður á sprengihættustöðum

Nánari upplýsingar, reglugerð og tilskipun

Gagn­leg­ar upp­lýs­ing­ar og fræðsla

Gagnlegar upplýsingar og fræðsla