Mánudaginn 10. nóvember verður haldinn opinn fundur um þróun og framtíðahorfur íbúðarmarkaðar á Vestfjörðum. Fundurinn verður haldinn í Edinborgarhúsinu, Aðalstræti 7 á Ísafirði, kl. 12 og er opinn öllum. Að fundinum standa HMS, Tryggð byggð og Vestfjarðarstofa. 

Á fundinum verður fjallað um atvinnuþróun í landsbyggðunum, stöðuna á íbúðamarkaði og stöðu innleiðingar nýs viðmóts byggingarleyfa og næstu skref við þróun viðmótsins. 

Staðan í Ísafjarðarbæ 
Axel R. Överby, sviðsstjóri umhverfis og eignasviðs Ísafjarðarbæjar 

Íbúðauppbygging og framtíðarhorfur 
Jón Örn Gunnarsson, sérfræðingur húsnæðisáætlana hjá HMS 

Byggingarleyfi á Íslandi – allt á einum stað 
Dagný Geirdal, verkefnastjóri Mannvirkjaskrár hjá HMS 

Húsið opnar kl. 11:45 og verður boðið upp á léttar veitingar meðan á fundi stendur. Fundargestum er boðið samtal við frummælendur eftir fundinn. 

Við bjóðum öll velkomin á fundinn og hlökkum til að sjá ykkur. 

Þróun og framtíðarhorfur íbúðamarkaðar og byggingarmála á Vestfjörðum

Samstarfsvettvangur um mannvirkjarannsóknir og prófanir verður formlega stofnaður á viðburði sem haldinn verður hjá HMS, Borgartúni 21, mánudaginn 10. nóvember kl. 12:00-13:00.

Hlutverk samstarfsvettvangsins er að efla slagkraft, sýnileika og samhæfingu rannsókna og prófana í  húsnæðis- og mannvirkjagerð á Íslandi. Að samstarfinu koma stjórnvöld, menntastofnanir og atvinnulíf.

Á viðburðinum verður Rannsóknaþörf í húsnæðis- og mannvirkjarannsóknum gefin út auk þess sem aðgerðir í Vegvísi að mótun rannsóknaumhverfis mannvirkjagerðar verða gerðar upp.

Inga Sæland, félags- og húsnæðismálaráðherra

Logi Einarsson, menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðherra

Sigríður Ósk Bjarnadóttir, framkvæmdastjóri umhverfis- og gæðasviðs Hornsteins og fulltrúi í vísindaráði

Elín Þórólfsdóttir, teymisstjóri starfsumhverfis mannvirkjagerðar

Jóhanna Klara Stefánsdóttir, sviðsstjóri mannvirkjasviðs hjá Samtökum iðnaðarins

Ólafur Sveinn Haraldsson, forstöðumaður rannsókna hjá Vegagerðinni og aðjúnkt í Háskóla Íslands

Ólafur Haralds Wallevik – PhD, prófessor í byggingarverkfræði í Háskólanum í Reykjavík

Þórunn Sigurðardóttir, framkvæmdastjóri mannvirki og sjálfbærni hjá HMS

Viðburðinum verður einnig streymt á www.hms.is/streymi

Stofnun samstarfsvettvangs um mannvirkjarannsóknir og -prófanir

Housing benefit takes the form of monthly payments intended to assist those who rent residential premises, whether this is within the socially-assisted housing system, in student residences or on the open rental market. The Housing and Construction Authority handles the implementation of the Housing Benefit Act, No. 75/2016, and takes decisions regarding entitlement to housing benefit.

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun

Mælaborð

Vefþjónustur

Mánaðarskýrsla HMS

Útgefið efni

Grunngögn til niðurhals

Vefsjár fasteigna

Gögn og mæliborð

Eignin mín

Lán til einstaklinga

Starfsleyfi og löggildingar

Húsnæðisbætur og leigumál

Rafmagnsöryggi

Umsóknir og eyðublöð

Ísland.is

Housing benefits

Loan site

Öryggi mannvirkja

Um HMS

Upplýsingar

Fréttir og tilkynningar

Mælanleg gögn

Contact us

Hafðu samband

Burður, nýr samstarfsvettvangur um mannvirkjarannsóknir og prófanir, var stofnaður í dag af Ingu Sæland, félags- og húsnæðismálaráðherra og Loga Einarssyni, menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðherra í húsnæði HMS í Borgartúni. Hlutverk Burðar er að efla og samræma rannsóknir og prófanir í húsnæðis- og mannvirkjagerð á Íslandi. Að vettvanginum koma stjórnvöld, menntastofnanir og atvinnulíf.

,,Almenningur hefur kallað eftir öflugri byggingarannsóknum og prófunum hér á landi og stofnun Burðar er svarið við því. Markmiðið er skýrt: Að Burður leiði til betri bygginga. Bygginga sem eru vandaðar, rannsakaðar og prófaðar – og þar sem þekking ræður för en ekki tilviljun. Rakaskemmdir verða teknar föstum tökum og strax í byrjun næsta árs munum við taka í notkun faggildan gluggaprófunarbúnað. Það þýðir að hægt verður að prófa og votta byggingarvörur sem framleiddar eru hér á landi og styðja þannig við innlenda framleiðendur.“

Undanfara Burðar má rekja töluvert langt aftur en hann á rætur sínar að rekja til viðbragða stjórnvalda við ákalli fjölmargra aðila um aukið fjármagn og skýrara skipulag á rannsóknaumhverfi mannvirkjageirans.

Á viðburðinum var jafnframt kynnt útgáfa á ritinu Rannsóknaþörf í húsnæðis- og mannvirkjarannsóknum á Íslandi auk þess sem aðgerðir í Vegvísi að mótun rannsóknaumhverfis mannvirkjagerðar voru gerðar upp. Útgefið efni tengt Burði er nú aðgengileg á vef HMS.

,,Það er mjög ánægjulegt að rannsóknaumhverfið í mannvirkjagerða sé komið á dagskrá en það hefur vantað stefnu í þessum málaflokki. Þetta er einn mikilvægasti málaflokkur í nútíma samfélagi; hvernig við byggjum húsakynni og umhverfi og nátengt því hvernig samfélag við viljum byggja. Burður byggir á þverfaglegri samvinnu milli rannsókna og nýsköpunar og þar er von mín að samnýting á styrkleikum allra aðila, - rannsakenda, búnaðar, gagnaöflunar, fjármögnunar og miðlunar muni auka slagkraft og samfellu frá rannsóknum til innleiðingar og skila öruggari, hagkvæmari og sjálfbærari mannvirkjum.”

Myndaður verður stýrihópur Burðar með fulltrúum stjórnvalda, atvinnulífs og menntastofnana sem mun fylgja eftir og styðja við starf starfsamstarfsvettvangsins. Rekstraraðili Burðar verður HMS en hlutverk stofnunarinnar felst í að tryggja virkt samstarf og uppbyggingu samstarfsvettvangsins.

,,Burður eru hluti af stærra ferli sem þegar er hafið við mótun starfsumhverfis íslenskrar mannvirkjagerðar til framtíðar, sem ætlað er að auka skilvirkni, samræmingu, gæði, sjálfbærni og neytendavernd í mannvirkjagerð. Þannig vinnum við samhliða þessu m.a. að breyttu byggingareftirliti og að koma umsóknum um byggingarleyfi á einn stað. Burður verður án efa einn af máttarstólpum HMS en við erum þegar byrjuð að efla okkar teymi í samræmi við það.“

Frekari upplýsingar um Burð og undanfari

Í mars 2024 gaf HMS út Vegvísi að mótun rannsóknaumhverfis mannvirkjagerðar. Í honum voru skilgreindar 16 aðgerðir á sviði mannvirkjarannsókna og prófana, sem áttu að varða leiðina út árið 2025 og móta stefnuna fram á við. Hægt var að fylgjast með framgangi aðgerðanna á verkefnatímanum (mars 2024-nóvember 2025) hér. Uppgjör á aðgerðunum má nálgast hér.

Fyrsta aðgerð vegvísisins og einn af grunnþáttum hans var að greina rannsóknaþörf í húsnæðis- og mannvirkjagerð á Íslandi. Stofnað var þverfaglegt vísindaráð vorið 2024 með alls ellefu fulltrúum frá vísindasamfélagi, atvinnulífi og hinu opinbera. Megin hlutverk þess var að greina rannsóknaþörfina á sviði mannvirkja- og húsnæðismála með hliðsjón af húsnæðisstefnu, landskipulagsstefnu og loftslagsmarkmiðum Íslands. Vísindaráð hóf greiningu á rannsóknaþörfinni í apríl 2024 og hefur afraksturinn nú verið gefinn út eftir bæði lokað og opið samráðsferli. Í Rannsóknaþörf í húsnæðis- og mannvirkjagerð koma fram sextán viðfangsefni mannvirkjarannsókna í sex flokkum, sem talið er brýnast að vinna að miðað við íslenskar aðstæður.

Ljóst er að gríðarleg þörf er á að bregðast við rannsóknaþörf í húsnæðis- og mannvirkjagerð hér á landi með markvissum hætti. Fyrsta skrefið til að bregðast við því er að efla samtal og samvinnu allra hagaðila og verður Burður sá samtarfsvettvangur þar sem hagaðilar vinna saman að því að efla og samræma rannóknir og prófarnir í húsnæðis- og mannvirkjagerð á Íslandi. Þar að auki mun Burður bæta samnýtingu innviða, stuðla að skilvirkri nýtingu opinberra fjármuna og miðla þekkingu úr rannsóknaumhverfinu.

Mótun og stofnun Burðar er afrakstur af vinnu aðgerðar 1.4. í vegvísinum. Gengið er út frá því að samstarfsaðilar í Burði verði hagaðilar frá hinu opinbera, menntastofnunum og atvinnulífi. Hver hagaðili komi með innlegg til samstarfsins í takti við hlutverk og starfsemi viðkomandi.

Upplegg á starfsemi Burðar við stofnun hans er eftirfarandi:

Stýrihópur: Myndaður af fulltrúum frá félags- og húsnæðismálaráðuneytinu (FRN), menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðuneytinu (MNH), háskólasamfélagi, atvinnulífi og HMS. Tilgangur hans er að fylgja eftir og styðja við starf starfsamstarfsvettvangsins.

Vísindaráð: Myndað af fulltrúum háskólasamfélags, atvinnulífs og hins opinbera. Greinir rannsóknaþörf mannvirkjageirans hverju sinni og hefur yfirsýn yfir fagþekkingu á markaði.

Rekstraraðili: HMS. Hlutverkið felst einkum í að tryggja öflugt og virkt samstarf ólíkra hagaðila og um leið uppbyggingu vettvangsins.

Fimm lykilþættir rannsóknaumhverfis eru í forgrunni, þ.e. rannsakendur, búnaður, gögn, fjármögnun ásamt miðlun og innleiðingu: Þessa lykilþætti þarf að efla markvisst og styðja við með aðkomu ólíkra hagaðila. Þannig næst slagkraftur í samstarfið með tilheyrandi ávinningi fyrir alla.

Að efla slagkraft, sýnileika og samhæfingu rannsókna og prófana. 

Að stuðla að betri byggingum, öruggari mannvirkjum og sjálfbærari þróun með því að sameina þekkingu, innviði og fjármögnun í öflugan vettvang.

Að móta eftirsóknarvert umhverfi fyrir rannsakendur með því að tryggja fyrirsjáanleika í rannsóknaþörf, fjármögnun, nýliðun og langtímahugsun í greininni.  

Að auka aðgengi að rannsókna- og prófunarbúnaði með með skráningu á búnaði í sameiginlegan grunn, samnýtingu búnaðar, gegnsæjum kostnaði og faglegri þjónustu við notendur hans. 

Að gera gögn aðgengileg og á því formi sem samræmist þörfum notenda. Tengja og miðla þeim gagnabönkum sem til eru og styðja við nýja.

Að tryggja fjármagn og forgangsröðun til lykilrannsókna og þróunar- og nýsköpunarverkefna í takti við þarfir samfélagsins hverju sinni.

Að tryggja að nýjungar og nýsköpun skili sér til markaðarins með því að miðla og innleiða betur nýja þekkingu og gera fræðslu og leiðbeiningar aðgengilegri.

Að samstarfsvettvangurinn hafi fest sig í sessi með markvissri uppbyggingu rannsóknaumhverfis í húsnæðis- og mannvirkjagerð, í samræmi við sameiginlega sýn hagaðila.   

Að kominn sé aukinn slagkraftur og sýnileiki í húsnæðis- og mannvirkjarannsóknir og prófanir. 

Að meira fjármagn sé tryggt til að sinna nauðsynlegum rannsóknum ásamt því að efla þróun og nýsköpun greinarinnar.

Hlutverk, markmið og framtíðarsýn samstarfsvettvangsins voru mótuð eftir kynningar og umræður við hátt í 100 hagaðila á undanförnum mánuðum.

Verkefni, aðgerðaráætlun og vörður fyrir starfsemi Burðar verða unnar á vinnustofum með hagaðilum á næstu vikum en þegar liggja fyrir verkefni og áhersluþættir frá uppgjöri á aðgerðum vegvísis.

Burður - nýr samstarfsvettvangur í mannvirkjarannsóknum og prófunum

Leiguverðsjá hefur verið uppfærð með nýrri síðu: "Gögn til niðurhals"

Nú geta notendur sótt samantekin gögn á bak við alla gilda leigusamninga

Uppfærsla mælaborðsins auðveldar aðgengi að gögnum

Leiguverðsjá hefur verið uppfærð þar sem nýrri síðu hefur verið bætt við: „Gögn til niðurhals“. Á síðunni geta notendur nálgast samanteknar upplýsingar um fjölda leigusamninga í gildi, meðalleiguverð og meðalfermetraverð eftir ýmsum breytum, og samsetningu breyta. Upplýsingarnar eru aðgengilegar eftir landshlutaflokkun, sveitarfélagsflokkun, fjölda herbergja og hvort um sé að ræða markaðsleigusamninga eða ekki.

Leiguverðsjá má nálgast með því að smella á hnappinn hér að neðan.

Það athugist að vegna persónuverndarsjónarmiða er ekki hægt að nálgast upplýsingar um fjölda eða leiguverð eftir niðurbroti þar sem færri en 5 samningar liggja að baki.

Bætt aðgengi að gögnum að baki leiguverðsjá

Nýtt mælaborð um fullbúnar íbúðir er nú aðgengilegt á vef HMS

Hægt er að nálgast fjölda fullbúinna íbúða eftir landshlutum og sveitarfélögum

Mælaborðið gefur innsýn inn í hraða íbúðauppbyggingar eftir mánuðum

HMS hefur birt nýtt mælaborð um fullbúnar íbúðir. Með mælaborðinu er hægt að nálgast þróun á fjölda fullbúinna íbúða eftir landshlutum og sveitarfélögum. Gögnin eru uppfærð mánaðarlega og byggja á fasteignaskrá HMS.

Mælaborðið sýnir mánaðarlega breytingu í fjölda fullbúinna íbúða eftir sveitarfélögum frá árinu 2020. Í mælaborðinu má einnig sjá breytingu á fjölda fullbúinna íbúða frá síðustu áramótum.

Fullbúnar íbúðir eru þær íbúðir sem eru í fullgerðri byggingu og eru tilbúnar til afhendingar eða búsetu. Slíkar íbúðir eru á matsstigum 7 eða 8 samkvæmt fasteignaskrá HMS.

Í mælaborðinu er gerður greinarmunur á þróun í fjölda fullbúinna íbúða og nýrra fullbúinna íbúða, en HMS telur íbúðir vera nýjar ef þær urðu fokheldar á sama ári, fyrra ári eða tveimur árum fyrr.

Hægt er að nálgast raunstöðu íbúðauppbyggingar um allt land í mælaborði íbúða í byggingu. Þar má finna fjölda og staðsetningu allra íbúða í byggingu, auk upplýsinga um eiginleika þessara íbúða.

Hægt er að nálgast ýmsar tölfræðilegar upplýsingar um húsnæðismál á heimasíðu HMS undir gögnum og mælaborðum. Þar má finna mánaðarleg gögn úr leiguskrá og fasteignaskrá, ásamt vísitölum stofnunarinnar fyrir íbúða- og leiguverð, mælaborðum fyrir húsnæðisáætlanir og íbúðir í byggingu, tölfræði úr rafmagnsskoðunum, landeignaskrá og mannvirkjaskrá auk grunngagna til niðurhals.

HMS birtir nýtt mælaborð um fullbúnar íbúðir

Enn hægir á umsvifum á fasteignamarkaði að mati fasteignasala

Fasteignasalar telja fasteignaverð ýmist haldast stöðugt eða fara lækkandi

Vísbendingar eru um að fyrstu kaupendur hafi átt erfiðara uppdráttar á markaðnum undanfarnar vikur

Virkni fasteignamarkaðarins er lítil miðað við árstíma og fáir mæta í opin hús þessa stundina, samkvæmt nýrri könnun HMS meðal fasteignasala. Niðurstöður úr könnuninni má finna með því að smella á hnappinn hér að neðan, en þær eru fyrstu vísbendingar um þróun fasteignamarkaðarins eftir að dómur Hæstaréttar féll í vaxtamálinu svokallaða þann 14. október síðastliðinn.

Nidurstodur_konnun_medal_fasteignasala_til_birtingar.xlsx

Niðurstöður úr könnun HMS til fasteignasala 
maí-nóvember 2025

Samkvæmt könnuninni má greina áframhaldandi kólnun á fasteignamarkaði og að verð á markaðnum fari ýmist lækkandi eða haldist stöðugt, auk þess sem um helmingur svarenda telur algengt að verð sé lækkað í söluferli. Þá fjölgar í hópi fasteignasala sem miðluðu ekki fasteignum til fyrstu kaupenda í mánuðinum.

HMS hefur lagt fram mánaðarlega könnun fyrir félagsmenn í Félagi fasteignasala frá því í maímánuði síðastliðnum. Síðasta könnunin var lögð fyrir þann 4. og 5. nóvember og alls bárust 87 svör sem samsvarar 26% svarhlutfalli, en félagsmenn eru alls 330.  Um 90% svarenda miðla aðallega fasteignum á höfuðborgarsvæðinu eða í nágrenni þess.

Enn hægir á umsvifum á fasteignamarkaði að mati fasteignasala, en rúmlega 90% svarenda telja virkni markaðar litla miðað við árstíma samanborið við 68% í síðustu mælingu. Mikil aukning er meðal þeirra sem telja virknina mjög litla, eða 49% samanborið við 13% að meðaltali frá fyrstu mælingu í maí.

Að mati fasteignasala er fasteignamarkaðurinn meiri kaupendamarkaður nú samanborið við fyrir mánuði síðan. Líkt og sjá má á myndinni hér að neðan hefur markaðurinn farið sífellt kólnandi frá því mælingar á viðhorfi fasteignasala hófust í maí.

Þegar talað er um að markaðurinn sé kaldur er alla jafna átt við að það sé fremur lítið um að vera á markaðnum og að mögulegir kaupendur séu hlutfallslega fáir samanborið við seljendur. Við slíkar aðstæður er sölutími eigna gjarnan langur og algengt er að eignir seljist undir auglýstu söluverði. Markaðurinn er þá sagður vera kaupendamarkaður.

Framangreind þróun á mati fasteignasala endurspeglar meðal annars þróun á fjölda eigna sem auglýstar eru til sölu á vefnum fasteignir.is sem og áhuga kaupenda á opnum húsum.

Framboð af íbúðum til sölu hefur aukist mjög undanfarin ár á landsvísu, hvort sem litið er til nýrra íbúða eða annarra íbúða. Alls eru rúmlega 5.200 íbúðir til sölu á landinu öllu í dag, en þeim hefur fjölgað um tæplega þúsund frá því í byrjun apríl.

Á höfuðborgarsvæðinu eru nú tæplega 1.500 nýjar íbúðir til sölu og um það bil 1.800 aðrar íbúðir, líkt og sjá má á myndinni hér að neðan. Frá því að vaxtadómurinn var kveðinn upp þann 14. október síðastliðinn hefur íbúðum á sölu fjölgað um 86 á höfuðborgarsvæðinu, eða 2,7%.

Aðsókn í opin hús og einkaskoðanir á fasteignum til sölu gefur góða vísbendingu um fjölda mögulegra kaupenda á markaðnum. Samkvæmt niðurstöðum úr könnun HMS meðal fasteignasala hefur fækkað í hópi þeirra sem skoða hverja fasteign á fyrstu viku sölutíma þeirra. Nýjustu mælingar sýna að algengast sé að innan við þrír skoði hverja eign á fyrstu viku sölutíma, en frá maí fram til ágúst var algengast að fjöldinn væri á bilinu 4 til 8 líkt og sjá má á myndinni hér að neðan.

Flestir telja verð á markaði fara lækkandi

Samhliða minni umsvifum greina fasteignasalar minni verðþrýsting á markaðnum. Einungis lítill hluti svarenda telur fasteignaverð fara hækkandi í nýjustu mælingu en helmingur telur verð fara lækkandi. Tæpur helmingur svarenda telur verðþróun hins vegar stöðuga.  

Aðspurð hvort algengt sé að verð sé lækkað í söluferli svara 50% því til að það sé oft eða alltaf gert, en einungis 4% segja það sjaldan eða aldrei gert. Aðrir (46%) svarendur segja verð stundum lækkað í söluferlinu.

Vísbendingar um að fyrstu kaupendum hafi fækkað

Niðurstöður könnunarinnar gefa jafnframt vísbendingar um að fyrstu kaupendum hafi fækkað á síðustu vikum, en greina má áberandi fjölgun meðal fasteignasala sem miðluðu ekki fasteignum til fyrstu kaupenda í mánuðinum. Aðspurð um fjármögnunarleiðir fyrstu kaupenda kváðust alls 29% fasteignasala ekki hafa selt íbúð til fyrstu kaupenda í nóvembermælingu, samanborið við 20% að meðaltali í fyrri mælingum.

Meiri kaupendamarkaður og minni verðþrýstingur að mati fasteignasala

Fyrirhugaðar aðgerðir stjórnvalda gætu aukið framboð og dregið úr verðþrýstingi á fasteignamarkaði

Aðgerðirnar gætu stuðlað að hærra leiguverði til skamms tíma

Vanda þarf til verka við útfærslu aðgerðanna

Ríkisstjórnin kynnti fyrsta húsnæðispakkann sinn í síðustu viku, en HMS fagnar því að ríkisstjórnin skuli setja húsnæðismál á dagskrá. Húsnæðispakkinn inniheldur aðgerðir sem ætlað er að stuðla að auknu framboði og draga úr eftirspurn á fasteignamarkaði, sem hvoru tveggja stuðlar að hægari íbúðaverðshækkunum. Sumar aðgerðir gætu þó leitt til verðhækkana á leigumarkaði til skemmri tíma, auk þess sem útfærsla nokkurra aðgerða er óljós.

Meira framboð og minni eftirspurn á fasteignamarkaði

HMS telur fyrirhugaðar aðgerðir ríkisstjórnarinnar í húsnæðismálum stuðla að auknu framboði og minni eftirspurn á fasteignamarkaði. Til skamms tíma má leiða líkur að því að skattur á söluhagnað aukaíbúða komi til með að draga úr eftirspurn á fasteignamarkaði. Aftur á móti má ætla að aukin hlutdeildarlánveiting leiði til aukinnar eftirspurnar á markaðnum. Þar sem skattlagning söluhagnaðar tekur gildi 1. janúar 2027 gæti þó verið að framboð aukist að einhverju leyti til skamms tíma, þar sem ákveðinn hvati er til staðar að losa um slíkar eignir áður en skattheimta hefst.

HMS telur að takmörkun á almennri heimild til nýtingar séreignarsparnaðar inn á lán hafi ekki teljandi áhrif á fasteignamarkað. Takmörkunin dregur þó lítillega úr eftirspurn í hagkerfinu þar sem höfuðstóll lána þeirra einstaklinga sem áður nýttu sér úrræðið lækkar hægar og afborganir verða hærri en ella. 

Til lengri tíma má ætla að áform um uppbyggingu í Úlfarsárdal, heimild sveitarfélaga til að innheimta skatt vegna tómra lóða í þéttbýli og einfaldað regluverk stuðli að auknu framboði á fasteignamarkaði. Þar að auki gæti skilvirkari og fyrirsjáanlegri veiting hlutdeildarlána hvatt til aukinnar uppbyggingar hagkvæms húsnæðis inn í kerfið. Þá getur takmörkun á skammtímaleigu hugsanlega leitt til aukins framboðs húsnæðis til varanlegrar búsetu, ýmist á fasteignamarkaði eða á leigumarkaði. Á eftirspurnarhliðinni mun lágmarkshraði afborgana draga úr vægi verðtryggingar á íbúðalánamarkaði og þar með draga úr eftirspurn á fasteignamarkaði.

Að mati HMS eru framangreindar aðgerðir til þess fallnar að draga úr verðþrýstingi og auka framboðið magn á fasteignamarkaði til langs tíma. Til skamms tíma má einnig gera ráð fyrir minni verðþrýstingi, en óvíst er hver áhrifin eru á framboð.

Verðhækkanir á leigumarkaði til skamms tíma

Aðgerðir ríkisstjórnarinnar hafa jafnframt bein og óbein áhrif á leigumarkaðinn. Til skamms tíma má ætla að skattlagning söluhagnaðar aukaíbúða komi til með að draga úr framboði af leiguhúsnæði, þar sem færri gætu séð sér hag í að kaupa íbúðir til útleigu í fjárfestingaskyni. Þá gæti aukin skattheimta af leigutekjum og bann við verðhækkunum fyrstu 12 mánuði tímabundinna leigusamninga stuðlað að hærra leiguverði. Í ljósi þess að leigjendur hafa oft ekki annarra kosta völ í húsnæðismálum til skamms tíma er tiltölulega auðvelt fyrir leigusala að tryggja afkomu sína með því að velta þeim aukakostnaði sem af aðgerðunum hlýst yfir á leigjendur.

Hærri hlutdeild og betri nýting stofnframlaga getur hins vegar unnið gegn verðhækkunum til langs tíma með því að stuðla að auknu framboði leiguhúsnæðis á viðráðanlegu verði. Þá má ætla að takmörk á skammtímaleigu gæti aukið framboð af langtímaleiguhúsnæði að einhverju leyti, sér í lagi í Reykjavíkurborg.

Að mati HMS er einföldun byggingarreglugerðar með það fyrir augum að liðka fyrir uppbyggingu fjölbreytts íbúðarhúsnæðis, stytta byggingartíma og lækka byggingarkostnað í sjálfu sér jákvætt skref. HMS telur þó mikilvægt að vandað sé til verka og að tryggt sé að einföldun regluverksins komi ekki niður á gæðum og öryggi íbúðarhúsnæðis.

HMS fagnar jafnframt áformum um aukna uppbyggingu í Úlfarsárdal, en telur mikilvægt að byggðar verði íbúðir sem eftirspurn er eftir. Byggingaraðilum verði þannig ekki settar of þröngar skorður þegar kemur að skipulagi svæðisins, m.t.t. stærðar íbúða, herbergjafjölda og annarra þátta.

Útfærsla og áhrif sumra aðgerða er óljós. Til að mynda er óljóst hvort bankarnir nýti sér vaxtaviðmið Seðlabankans fyrir breytilega verðtryggða vexti og haldi þannig áfram að bjóða slík kjör sem hafa verið þau vinsælustu undanfarin misseri. Þá er óljóst að hve miklu leyti draga á úr skattfrelsi söluhagnaðar aukaíbúða, t.d. hvort aðgerðin nái til íbúðar númer tvö eða þrjú.

Fyrsti húsnæðispakki ríkisstjórnarinnar leggur áherslu á fasteignamarkað

HMS greiddi þann 31. október síðastliðinn um 926 milljónir króna í húsnæðisstuðning til leigjenda vegna leigu í október. Þessar greiðslur styðja við þúsundir heimila um allt land og miða að því að draga úr húsnæðiskostnaði efnaminni leigjenda og auka húsnæðisöryggi þeirra. Stuðningurinn skiptist í tvo meginflokka; almennar húsnæðisbætur og sérstakan húsnæðisstuðning fyrir íbúa Kópavogs og Skagafjarðar. 

Húsnæðisbætur, sem er stærsti hluti þessa stuðnings, er ætlað að lækka húsnæðiskostnað tekju- og eignalægri leigjenda til að styðja þá við að standa straum af leigugreiðslum. HMS greiddi um 900 milljón króna til um 17.162 umsækjanda í almennar húsnæðisbætur vegna leigu í októbermánuði.

Sérstakur húsnæðisstuðningur fyrir Kópavog og Skagafjörð

HMS greiðir einnig sérstakan húsnæðisstuðning fyrir sveitarfélögin Skagafjörð og Kópavog sem hluta af tilraunaverkefni stjórnvalda. Sérstakur húsnæðisstuðningur er á forræði sveitarfélaganna og felur í sér aukinn stuðning við þá sem sökum fjárhagslegra- eða félagslegra aðstæðna eiga erfitt með að standa straum af húsnæðiskostnaði. Greiddar voru um 26 milljónir króna til um 993 umsækjenda í Kópavogi og 86 umsækjenda í Skagafirði vegna leigu í október.

Tæpar 926 milljónir í húsnæðisstuðning í október

60 nýjar lóðir voru stofnaðar í fasteignaskrá í október

Flestar lóðir sem voru skráðar voru atvinnuhúsalóðir

Flestar lóðir voru skráðar í Hörgársveit

Alls voru 60 nýjar lóðir staðfestar í fasteignaskrá HMS í októbermánuði 2025 og fækkaði þeim um 100 á milli mánaða. Flestar þeirra eru atvinnuhúsalóðir eða alls 24 talsins. Auk þess voru skráðar 11 íbúðarhúsalóð og 12 sumarbústaðalóðir. Aðrar tegundir voru 13 talsins.

Myndin hér að ofan sýnir mánaðarlegar tölur um fjölda nýskráðra lóða eftir öllum flokkum. Lóðir skráðar sem annað land eða einfaldlega lóð voru 12 talsins í október, en líklegt er að þessar lóðir breyti um gerð þegar fram líða stundir og verði skráðar sem atvinnu-, sumarhúsa- eða íbúðarlóðir.

Flóahreppur á metið í nýskráðum lóðum í október. Samtals voru 8 lóðir skráðar þar. Næst á eftir kemur Flóahreppur og Ísafjarðarbær með 6 lóðir. 

Færri nýjar lóðir skráðar í október 2025

Shortcuts

Events

An equity loan is a new solution for low-income persons and individuals with limited assets.

This type of loan is intended to aid first time buyers who are below a certain income possibility curve in order to enable them to bridge the equity gap when buying real estate property.

Equity loan

Housing benefit takes the form of monthly payments intended to assist those who rent residential premises, whether this is within the socially-assisted housing system, in student residences or on the open rental market.

Housing Benefit

Housing and Construction Authority

Húsnæðisgrunnur húsnæðis- og mannvirkjastofnunar