Hlutverk Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar er að vernda líf og heilsu manna, eignir og umhverfi með því að tryggja faglegan undirbúning mannvirkjagerðar og virkt eftirlit með gæðum, öryggi og heilnæmi. Að stuðla að stöðugleika á húsnæðismarkaði og tryggja almenningi aðgengi...

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun

Fræðsla og forvarnir

Gögn og mælaborð

Brunavarnir

Byggingarreglugerð

Byggingarvörur

Fagaðilar í mannvirkjagerð

Fasteignaskrá

Húsnæðisáætlanir

Húsnæðisbætur og leigumál

Landeignaskrá

Lán til einstaklinga

Lán til lögaðila

Lífsferilsgreining (LCA)

Mannvirkjarannsóknasjóður - Askur

Mannvirkjaskrá

Markaðseftirlit

Rafmagnsöryggi

Stofnframlög

Þjónustuflokkar

Húsnæðisbætur

Lánavefur

Öryggi mannvirkja

Sveitarfélagsgátt

Um HMS

Fréttir

Gjaldskrá HMS

Lög og reglugerðir

Umsóknir og eyðublöð

Útgefið efni

Vaxtatafla

Lokið hefur verið við byggingu nýs íbúðakjarna fyrir fatlað fólk auk skammtímavistunar fyrir fötluð börn í Fjarðabyggð og fékk íbúðakjarninn nafnið Skálinn. Framkvæmdir hófust í byrjun árs 2024 og var kjarninn opnaður við formlega athöfn fimmtudaginn 5. júní. Fyrstu íbúðirnar verða afhentar íbúum á allra næstu dögum og er stefnt að því að allir íbúar verði fluttir inn fyrir lok mánaðar. 

Fjármögnun verkefnisins byggði á stofnframlagi frá ríki og sveitarfélagi sem veitt var í fyrstu úthlutun ársins 2024. Til viðbótar komu sérstakt byggðarframlag og viðbótarframlag frá ríkinu. Þessi stuðningur var lykilþáttur í að gera uppbyggingu nýja íbúðakjarnans að veruleika. 

Húsnæðið er sérhannað með þarfir barna og fjölskyldna þeirra í huga og felur í sér bæði langtímabúsetu og sveigjanlega skammtímavistun. Í húsnæðinu eru sex einstaklingsíbúðir ásamt starfsmannaaðstöðu og setustofu fyrir íbúa og gesti Um er að ræða mikilvæga innviðauppbyggingu fyrir Austurland, sem stuðlar að bættri þjónustu og aðgengi fyrir fötluð fólk. 

Við opnunina flutti Inga Sæland, félags- og húsnæðismálaráðherra, ávarp þar sem hún sagði meðal annars: „Með þessu er mikilvægt skref stigið til að bæta stuðning við fötluð börn og fjölskyldur þeirra. Ég óska íbúum Fjarðabyggðar hjartanlega til hamingju.“ 

Bygging Skálans er enn eitt dæmið um markvissa og ábyrga uppbyggingu í takt við þarfir samfélagsins og metnað sveitarfélags í málefnum fjölskyldna og fatlaðs fólks. 

Verkefnið er hluti af Tryggð byggð - samstarfsvettvangi um húsnæðisuppbyggingu á landsbyggðinni.

Nýr íbúðakjarni afhentur fyrir fatlað fólk í Fjarðabyggð

30. maí síðastliðinn greiddi HMS um 956 milljónir króna í húsnæðisstuðning til leigjenda vegna leigu í maí. Þessar greiðslur styðja við þúsundir heimila um allt land og miða að því að draga úr húsnæðiskostnaði efnaminni leigjenda og auka húsnæðisöryggi þeirra. Greiðslurnar taka til tveggja flokka húsnæðisstuðnings; almennra húsnæðisbóta og veitingu sérstaks stuðnings fyrir íbúa Kópavogs og Skagafjarðar.

Húsnæðisbætur, sem er stærsti hluti þessa stuðnings, er ætlað að lækka húsnæðiskostnað tekju- og eignalægri leigjenda til að styðja þá við að standa straum af leigugreiðslum. HMS greiddi rúmlega 930 milljónir króna til um 17.500 umsækjanda í almennar húsnæðisbætur vegna leigu í maímánuði.

Sérstakur húsnæðisstuðningur fyrir Kópavog og Skagafjörð

HMS greiðir einnig sérstakan húsnæðisstuðning fyrir sveitarfélögin Skagafjörð og Kópavog sem hluti af tilraunaverkefni stjórnvalda. Sérstakur húsnæðisstuðningur er á forræði sveitarfélaganna og felur í sér aukinn stuðning við þá sem sökum fjárhagslegra- eða félagslegra aðstæðna eiga erfitt með að standa straum af húsnæðiskostnaði. Greiddar voru um 26 milljónir króna til um 1000 umsækjenda í Kópavogi og 90 umsækjenda í Skagafirði.

Rúmar 950 milljónir í húsnæðisstuðning í maí

Fermetraverð nýbyggðra íbúða sem keyptar hafa verið með hlutdeildarláni er að jafnaði lægra en sambærilegra íbúða án slíks láns. 

Söluverð íbúða með hludeildarláni ákvarðast ekki sjálfkrafa af heimiliðu hámarksverði. 

Markaðsaðstæður fyrir sölu nýbygginga eru mjög ólíkar á milli landssvæða. 

Gagna- og greiningarvinna HMS á hugsanlegum áhrifum hlutdeildarlána á fasteignaverð gefur til kynna að áhrifin séu takmörkuð. Lánin beinast að afmörkuðum hópi og eru veitt við skýrt skilgreindar aðstæður. Umfang úrræðisins hefur verið hóflegt á s.l. misserum og þau áhrif sem greina má benda fremur til sértækra og staðbundinna áhrifa fremur en grundvallar breytinga á verðlagningu fasteigna. 

Ef litið er til kaupsamninga gerðra á sl. 12 mánuðum á höfuðborgarsvæðinu, sést að fermetraverð nýbyggðra íbúða sem keyptar voru með hlutdeildarláni er að jafnaði lægra en annara íbúða án slíks láns. Þetta má sjá á mynd hér fyrir neðan þar sem fermetraverð nýrra íbúða eftir stærð er teiknað upp, dökkbláir punktar tákna íbúðir keyptar með hlutdeildarláni og ljósgrænir án þess. 

Dökkbláu punktarnir, sem sýna verð hlutdeildarlánaíbúða eru með lægsta verðið fyrir flestar fermetrastærðir meðaltalslínan fyrir þær sýnir engin merki um verðþrýsting. Þvert á móti gefur hún til kynna að hlutdeildarlánin hafi helst verið notuð til kaupa á ódýrari íbúðum. Þá má einnig sjá að dreifingin á dökkbláu punktunum er þröng og staðbundin m.v. ljósgrænu punktana. Þetta gefur til kynna að úrræðið beinist aðallega að afmörkuðum hluta markaðarins þegar kemur að stærð og verði. 

Á vaxtarsvæðum utan höfuðborgarsvæðisins birtist svipað mynstur, þó með nokkrum blæbrigðum. Þar er dreifing dökkbláu punktanna örlítið jafnari, sem bendir til þess að hlutdeildarlánin hafi verið nýtt á dreifðari hluta markaðarins þegar horft er til stærðar og verðs. Þó er megináherslan enn á ódýrari nýbyggingar, líkt og á höfuðborgarsvæðinu, og engin merki um að úrræðið hafi haft teljandi áhrif á markaðsverð.

Þegar horft er til landsbyggðarinnar utan skilgreindra vaxtarsvæða blasir þó við aðeins önnur mynd. Þar liggur meðaltalslína fermetraverðs íbúða keyptum með hlutdeildarláni ofar, beint í gegnum verðmengi annarra nýbygginga. Við fyrstu sýn virðist það benda til þess að hlutdeildarlán hafi haft meiri áhrif þar en annars staðar. Hins vegar skýrist þetta af því að landsbyggðin samanstendur af fjölbreyttum svæðum með mjög ólíkar markaðsaðstæður og mismikla eftirspurn. Á meðan sum svæði glíma við takmarkaða eða enga eftirspurn, ríkir á öðrum svæðum virkari fasteignamarkaður.

Punktarnir á myndinni endurspegla í senn verð á svæðum þar sem markaðurinn ræður og á öðrum þar sem hlutdeildarlán eða önnur stuðningsúrræði hafa beinlínis verið forsendan fyrir byggingarframkvæmdum. Af þeim sökum getur heildarmyndin orðið villandi og staðbundnir þættir sem hafa afgerandi áhrif á verð og framboð koma ekki fram. Þá má bæta við að gagnapunktar eru einstaklega fáir á þessum svæðum, sem eykur líkur á skekkju í niðurstöðum þar sem verið er að bera saman svæði með ólíkar markaðsaðstæður.

Þegar hlutdeildarlán eru veitt, ákvarðast hámarksverð viðkomandi íbúðar ekki sjálfkrafa út frá hámarksverði samkvæmt reglugerð um hlutdeildarlán. Þess í stað metur HMS söluverðið sérstaklega með hliðsjón af byggingarkostnaði, gögnum frá byggingaraðila og söluverði á sambærilegum eignum á markaði.

Í lok árs 2020 var hlutdeildarlánum komið á fót með það markmið að styðja við tekjulægra fólk sem er að stíga sín fyrstu skref á fasteignamarkaði. Úrræðið gerir fólki kleift að fá allt að 30% af kaupverði íbúðar að láni frá ríkinu, gegn því að leggja fram að lágmarki 5% eigin fé. Lánin eru bundin við nýjar íbúðir sem uppfylla skilyrði HMS um hámarksverð og stærð, og eru einungis veitt innan ákveðinna tekju- og eignamarka.

Hlutdeildarlán draga ekki taum verðhækkana á fasteignamarkaði

Leiðréttingar verða gerðar hjá þeim sem hafa fengið of- eða vangreiddar húsnæðisbætur á næstu vikum

55% bótaþega fá leiðréttingu samkvæmt fyrstu tölum

Of- eða vangreiðslur nema um 6% af heildarfjárhæð bóta ársins 2024

HMS framkvæmir árlega endurreikning og uppgjör á húsnæðisbótum síðastliðins árs þegar álagning skattyfirvalda liggur fyrir og leiðréttir húsnæðisbætur ef bótaþegar hafa fengið ýmist of- eða vangreitt. Alls greiddi stofnunin 9,8 milljarða króna í húsnæðisbætur árið 2024 til um 21 þúsund heimila.

Niðurstöður lokauppgjörs – fyrstu tölur

Lokauppgjör húsnæðisbóta fyrir árið 2024 verður birt bótaþegum á næstu vikum, þar sem húsnæðisbætur verða leiðréttar ef þær hafa verið of- eða vangreiddar. Fyrstu tölur benda til þess að 55 prósent af bótaþegum muni fá leiðréttingu á húsnæðisbótum vegna þessa. 

Myndin hér að ofan sýnir fyrstu niðurstöður lokauppgjörsins, skipt niður eftir hlutföllum of- eða vangreiðslna og þeirra sem eru með lokauppgjör sem þarfnast ekki leiðréttingar. Líkt og myndin sýnir benda fyrstu niðurstöður til þess að 32 prósent bótaþega hafi fengið vangreitt og 23 prósent þeirra fengið ofgreitt.

Hlutfall fjárhæða fer eftir hve háar skuldir og inneignir eru miðað við heildargreiðsluna á árinu. Niðurstöður uppgjörsins sýna fram á að 6% af heildargreiðslu húsnæðisbóta ársins 2024 voru annað hvort of- eða vangreiddar. Nánari skoðun og leiðréttingar munu eiga sér stað fyrir lokauppgjör 2024, sem gæti leitt til breytinga á hlutföllum of- og vangreiðslna. Er því um að ræða fyrstu tölur og uppgjörið birt með þeim fyrirvara.

HMS áætlar húsnæðisbætur samkvæmt upplýsingum sem liggja fyrir hverju sinni og hefur reglubundið eftirlit með umsóknum um húsnæðisbætur til að staðfesta rétt til bóta. Sömuleiðis er HMS í reglubundnu sambandi við húsnæðisbótaþega sem bera ábyrgð á að veita réttar upplýsingar um sínar aðstæður. Fyrstu niðurstöður lokauppgjörsins sýna mikilvægi þess að hafa virkt eftirlit með umsóknum um húsnæðisbætur og tryggja að réttar upplýsingar liggi fyrir svo húsnæðisstuðningurinn sé réttmætur og áreiðanlegur.

Viðtakendur húsnæðisbóta munu fá senda tilkynningu í tölvupósti þegar lokauppgjör þeirra hefur verið birt á island.is. Nánari upplýsingar varðandi uppgjörið og húsnæðisbætur almennt má einnig nálgast á þjónustuvef HMS á island.is.

Lokauppgjör húsnæðisbóta 2024 verður birt á næstu vikum

Langflestir leigusamningar sem ná um markaðsleigu og eru til tólf mánaða eða skemur eru nú ekki vísitölubundnir

Hlutdeild vísitölutengingar hjá styttri samningum hefur lækkað úr 45 prósentum fyrir lagabreytingu niður í 7 prósent eftir lagabreytingu

Mest var breytingin hjá leigufélögum sem rekin eru í hagnaðarskyni

Langflestir leigusamningar sem ná um markaðsleigu og eru til tólf mánaða eða skemur eru nú ekki bundnir við vísitölu. Breytingar á húsaleigulögum sem tóku gildi í september 2024 óheimiluðu vísitölutengingu slíkra samninga, en fyrir lagabreytingu var um helmingur þeirra vísitölubundinn.

Samkvæmt lagabreytingunum er almennt óheimilt að binda verð við vísitölu eða gera aðrar verðbreytingar á tímabundnum leigusamningum sem eru 12 mánuðir eða styttri. Samningar um íbúðir lögaðila sem ekki eru reknar í hagnaðarskyni geta þó verið undanþegnir þessari reglu, líkt og námsmannaíbúðir og áfangaheimili.

Á mynd hér að neðan má sjá hlutfall vísitölubundinna samninga sem ná um markaðsleigu og giltu til tólf mánuði eða skemur í leiguskrá fyrir og eftir gildistöku lagabreytingarinnar. Við markaðsleigu er átt við leigusamninga þar sem leigusalar eru einstaklingar eða hagnaðardrifin leigufélög.

Líkt og myndin sýnir lækkaði hlutdeild vísitölutengingar hjá styttri samningum um markaðsleigu úr 45 prósentum fyrir lagabreytingu niður í 7 prósent eftir lagabreytingu. Í nær öllum tilvikum eru vísitölubundnir samningarnir bundnir við vísitölu neysluverðs.

Hlutdeild vísitölutengdra lækkar úr 76 prósentum í 15 prósent hjá leigufélögum sem rekin eru í hagnaðarskyni

Myndin hér að neðan sýnir hlutfall vísitölubundinna samninga fyrir og eftir gildistöku lagabreytingar eftir tegundum leigusala. Líkt og myndin sýnir voru 22 prósent leigusamninga hjá íbúðum í eigu einstaklinga vísitölubundinn sem giltu í eitt ár eða skemur vísitölubundin fyrir lagabreytingu. Eftir lagabreytingu eru einungis 4 prósent slíkra leigusamninga vísitölubundin.

Hjá leigufélögum sem rekin eru í hagnaðarskyni er breytingin enn meiri fyrir og eftir lagabreytingu. Rúmlega þrír af hverjum fjórum leigusamningum sem giltu í eitt ár eða skemur og voru um íbúðir í eigu hagnaðardrifinna leigufélaga voru bundnir við vísitölu fyrir lagabreytingu, en eftir lagabreytingu eru einungis 15 prósent þeirra vísitölubundnir. Þar á meðal gætu verið leigusamningar sem falla undir undanþágu frá banni við vísitölubindingu styttri leigusamninga.

Minna um vísitölubindingu hjá styttri samningum um markaðsleigu eftir lagabreytingu

Áætlað er að íbúum fjölgi um 221 manns á næstu 5 árum, sem er fjölgun um 5,3 prósent

Fjöldi íbúða í byggingu í takt við spá um fólksfjölgun

Sveitarfélagið stefnir að úthlutun lóða fyrir 388 íbúðir á næstu 5 árum til að tryggja nægt framboð

Sveitarfélagið Múlaþing hefur staðfest endurskoðaða húsnæðisáætlun fyrir árið 2025. Múlaþing er fjölkjarna sveitarfélag þar sem byggðakjarnarnir eru Egilsstaðir, Seyðisfjörður, Djúpavogur og Borgarfjörður eystri.

Samkvæmt áætluninni er gert ráð fyrir að íbúum sveitarfélagsins muni fjölga um 457 á næstu tíu árum, sem gerir 10,9 prósent aukningu. Til samanburðar hefur íbúum fjölgað um 303 á síðastliðnum 5 árum eða um 6,1 prósent. Gert er ráð fyrir að um 70 prósent af væntanlegri fólksfjölgun verði á Egilsstöðum og um 20 prósent á Djúpavogi, en um 10 prósent fjölgunarinnar dreifist milli Seyðisfjarðar og Borgarfjarðar eystra.

Ný spá sveitarfélagsins gerir ráð fyrir heldur minni vexti en í síðastu spá, en sú spá raungerðist nánast að fullu á síðasta ári því íbúum fjölgaði um 55 manns á meðan spáð var að þeim myndi fjölga um 56 manns.

Þörf fyrir um 22 nýjar íbúðir á ári

Samkvæmt húsnæðisáætluninni er gert ráð fyrir að þörf verði fyrir að meðaltali um 22 nýjar íbúðir á ári, sem jafngildir 108 íbúðum á næstu fimm árum og alls 217 íbúðum yfir tíu ára tímabil. Til samanburðar hefur fjölgun íbúða á síðustu fimm árum verið að meðaltali um 21 íbúð og 16 íbúðir á ári síðastliðin tíu ár. Þörfin er metin mest á Egilsstöðum sem er jafnframt stærsti byggðakjarninn í Múlaþingi, auk þess sem metin er næst mest þörf fyrir að fjölga íbúðum á Djúpavogi.

Fjöldi íbúða sem eru í byggingu dugir til að mæta íbúðaþörf

Samkvæmt nýjustu talningu HMS voru 55 íbúðir í byggingu í mars 2025. Það er 21,4 prósent færri en í síðustu talningu í september 2024 og 16,7 prósent færri en á sama tíma í fyrra. Á myndinni hér að neðan má sjá að mikill meirihluti íbúða í byggingu er á fyrsta matsstigi, sem þýðir að jarðvegsvinna sé hafin og í sumum tilfellum er einnig byrjað á undirstöðum. Flestar íbúðir í byggingu eru staðsettar á Egilstöðum en þó nokkur fjöldi er einnig í byggingu á Seyðisfirði.

Fjöldi íbúða sem nú teljast í byggingu ætti að duga til að mæta þeirri íbúðaþörf sem sveitarfélagið áætlar að verði á næstu tveimur árum ef um eðlilega framvindu í þeim framkvæmdum verður að ræða.

Nægilegt framboð lóða og fjölbreyttar íbúðir markmið Múlaþings

Múlaþing leggur áherslu á að framboð fjölbreyttra búsetukosta sé nægilegt með hliðsjón af þróun og þörf í hverjum þéttbýliskjarna á hverjum tíma. Breytt búsetumynstur og nýir atvinnumöguleikar á svæðinu kalla á reglubundna endurskoðun húsnæðisáætlana, til að tryggja að þær endurspegli raunverulega þörf.

Samkvæmt áætluninni eru allar líkur á að nægilegt framboð byggingahæfra lóða verði til staðar á næsta tímabili húsnæðisáætlunarinnar. Með tilliti til breyttrar fjölskyldustærðar er gert ráð fyrir að um helmingur nýrra íbúða sem byggðar verða á næstu tíu árum verði litlar eða meðalstórar. Á sama tíma er talið mikilvægt að hluti meðalstórra og stærri íbúða verði í par-, rað- og fjölbýlishúsum, í samræmi við óskir íbúa og byggðarmynstur.

Nægt lóðaframboð til að mæta vaxandi íbúðaþörf

Múlaþing hefur nú skipulagt lóðir fyrir 388 íbúðir á næstu 5 árum. Lóðaframboð ætti því að mæta vel áætlaðri íbúðaþörf gangi úthlutunaráætlanir eftir. Af þeim lóðum sem áformað er að úthluta á árinu 2025 eru 65 prósent staðsettar á Egilsstöðum, 21 prósent á Seyðisfirði, 8 prósent á Borgarfirði eystra og 7 prósent á Djúpavogi.

Spáð minni en áframhaldandi vexti í Múlaþingi

Mánaðarskýrsla HMS fyrir maí 2025 er komin út, en hana má nálgast með því að smella á hnappinn hér fyrir neðan. Í skýrslunni kemur meðal annars fram að á fyrsta ársfjórðungi á fasteignamarkaði hefur ungum kaupendum fækkað lítillega.* Á leigumarkaði má greina mun á gerð leigusamninga eftir að óheimilt var að vísitölubinda styttri leigusamninga.

Gogn_manadarskyrsla_mai25.xlsx

Ungum kaupendum fækkar lítillega milli ársfjórðunga

Á fasteignamarkaði voru umsvif á fyrsta ársfjórðungi áþekk því sem þau voru á sama tíma í fyrra. Ungir kaupendur eru einnig álíka margir og þeir voru  á sama tíma í fyrra, en þeir voru 640 í ár, miðað við 630 á fyrsta fjórðungi síðasta árs. Ungum kaupendum fækkar hins vegar lítillega á milli ársfjórðunga, en þeir voru 681 talsins á fjórða ársfjórðungi í fyrra.* 

HMS sendir nú út mánaðarlegar spurningakannanir til fasteignasala þar sem spurt er um viðhorf þeirra til fasteignamarkaðarins. Í fyrstu könnuninni, sem framkvæmd var í byrjun maí, telur meirihluti svarenda að núverandi virkni á fasteignamarkaði sé frekar lítil eða lítil miðað við árstíma.

Á leigumarkaði má greina mun á gerð leigusamninga eftir að óheimilt var að vísitölubinda styttri leigusamninga með lagabreytingu sem tók gildi í september 2024. Tæpur helmingur styttri samninga á hagnaðardrifnum leigumarkaði var vísitölubundinn fyrir lagabreytingu en um 7% þeirra eru nú bundin við vísitölu.

Húsnæðisbætur hafa hækkað töluvert á síðustu sjö árum, en þó ekki jafnmikið og markaðsleiga. Meðalfjárhæð húsnæðisbóta hækkaði um 63 prósent frá ársbyrjun 2017 til ársbyrjunar 2025, en vísitala leiguverðs hækkaði um 75 prósent á sama tíma.

Á lánamarkaði geta heimili ekki tekið jafnhá lán og þau gátu fyrir þremur árum síðan vegna vaxta og strangari lánþegaskilyrða Seðlabankans. Frá árinu 2022 hefur ný lántaka á hvern kaupsamning minnkað um 45 prósent að raunvirði, þrátt fyrir að fasteignaverð hafi hækkað umfram verðlag.

Ný lántaka á hvern kaupsamning hefur ekki verið minni frá árinu 2016 þrátt fyrir töluverða eftirspurn á fasteignamarkaði sem bendir til þess að eftirspurn sé haldið uppi af efnameiri kaupendum.

Nýbyggingum fækkar lítillega og stöðug uppbygging frá áramótum

Á byggingarmarkaði hafa alls 1.127 nýjar íbúðir verið fullbúnar frá áramótum, sem eru álíka margar íbúðir og á sama tímabili í fyrra. Uppbygging hefur verið stöðug á síðustu mánuðum, sem bendir til þess að nýjar framkvæmdir hefjist á svipuðum hraða og eldri verkefnum er lokið.

*Uppfært kl. 09:51. Vegna reiknivillu kom fram í fyrri útgáfu mánaðarskýrslunnar að ungum kaupendum hafi fækkað meira á fyrsta ársfjórðungi 2025 en rauntölur segja til um. Skýrslan hefur verið uppfærð í samræmi við nýjar tölur, beðist er velvirðingar á mistökunum.

Vísitala leiguverðs hækkaði á milli mánaða í apríl og mældist 121,9 stig

Vísitalan hækkaði um 11 prósent á milli aprílmánaða 2024 og 2025, á meðan verðbólga mældist 4,2 prósent á sama tímabili

Markaðsleiga hækkaði um 6,6 prósent að raunvirði á ársgrundvelli í apríl, samanborið við 7,3 prósenta raunverðshækkun í mars

Vísitala leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu mældist 121,9 stig og hækkaði um 1,33 prósent á milli mánaða í apríl. Á síðustu tólf mánuðum hefur vísitala leiguverðs hækkað um 11,02 prósent, á sama tíma og verðbólga mældist 4,2 prósent og vísitala íbúðaverðs hækkaði um 7,63 prósent. Leiguverð hækkaði því um 6,6 prósent að raunvirði á milli aprílmánaða 2024 og 2025.

Á meðfylgjandi mynd má sjá mánaðarlega breytingu á vísitölu leiguverðs ásamt gildum hennar síðustu 12 mánuði.

Vísitala leiguverðs byggir á vegnu meðaltali leiguverðs á fermetra hjá hefðbundnum íbúðum í eigu einstaklinga og hagnaðardrifinna leigufélaga. Niðurstöður eru vegnar saman með veltu íbúða með sama herbergjafjölda á síðustu 12 mánuðum. Stuðst er við nýskráða leigusamninga síðastliðinna tveggja mánaða við útreikning vísitölunnar, svo aprílgildi hennar tekur mið af leigusamningum í mars og apríl.

Leiguverðsjá sýnir einnig hækkun á milli mánaða í apríl

Hægt er að nálgast upplýsingar um leigusamninga í leiguverðsjá HMS, þar sem leigusalar og leigjendur geta nálgast upplýsingar um markaðsverð íbúða og fjölda leigusamninga í hverjum mánuði.

Fermetraverð markaðsleigu var að meðaltali 3.939 kr. í febrúar og mars og 4.014 kr. í mars og apríl. Fermetraverð markaðsleigu á höfuðborgarsvæðinu hækkaði þar með um 1,9 prósent. Hafa ber þó í huga að leiguverðsjáin sýnir ekki leiguverð einstakra samninga, einungis meðaltöl.

Mæla­­­­borð fyr­­­­­ir vísi­­­­­töl­­­­­ur HMS

Mælaborð fyrir vísitölur HMS um íbúða- og leiguverð er aðgengilegt á vef HMS. Þar er hægt að nálgast þróun vísitölu leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu, auk þess er hægt að nálgast eldri og sameinaðar vísitölur leiguverðs.

Vísitala leiguverðs hækkaði um 1,33 prósent á milli mánaða í apríl 2025

Brák íbúðafélag hses. er að ljúka við byggingu á fjögurra íbúða raðhúsi á Reykhólum í Reykhólahreppi.

Byggingaraðilinn Búðingar ehf. hóf framkvæmdir við bygginguna í lok síðasta sumars. Húsið er byggt úr forsmíðuðum timbureiningum sem fluttar eru á verkstað og er framkvæmdartíminn því einungis tæplega 12 mánuðir. Íbúðirnar eiga að fara í útleigu í byrjun sumars og eru þær ætlaðar fyrir tekju- og eignaminni heimili.

Verkefnið fékk samþykkt stofnframlag í fyrstu úthlutun HMS árið 2023. Fjármögnun verkefnisins er unnin með stuðningi stofnframlaga ríkis og sveitarfélags ásamt leiguíbúðaláni frá HMS. Verkefnið er í samræmi við húsnæðisáætlun sveitarfélagsins en samkvæmt henni er þörf fyrir 25 íbúðir á næstu fimm árum eða um fimm íbúðir á ári. Á síðasta ári fjölgaði íbúum í sveitarfélaginu um 10 manns en fjöldi íbúða stóð í stað.

Brák er rekið án hagnaðarmarkmiða og er ætlað að tryggja tekjuminni fjölskyldum aðgengi að íbúðum í langtímaleigu með því að kaupa eða byggja, eiga og hafa umsjón með rekstri og viðhaldi íbúðanna. Í dag eru 35 sveitarfélög um allt land sem eru aðilar að Brák og er félagið með rúmlega 300 íbúðir sem ýmist eru komnar í útleigu eða eru í undirbúningi.

„Verkefni Brákar skiptir sköpum fyrir Reykhólahrepp, nýir íbúar okkar fá loks húsnæði við hæfi,“ segir Ingibjörg Birna Erlingsdóttir, sveitarstjóri Reykhólahrepps.

Tæplega 1.250 nýir leigusamningar tóku gildi í apríl

Um 60 prósent gildra leigusamninga eru tímabundnir

Leiguverð í ótímabundnum leigusamningum er að meðaltali 8 prósent lægra en í tímabundnum samningum

Alls tóku 1.253 nýir leigusamningar gildi í apríl á sama tíma og 915 samningar féllu úr gildi. Gildum samningum í leiguskrá fjölgaði þannig um 338 milli mánaða. Um 70 prósent nýskráðra leigusamninga vörðuðu íbúðir sem staðsettar eru á höfuðborgarsvæðinu, 17 prósent vörðuðu íbúðir sem staðsettar eru í nágrenni höfuðborgarsvæðisins og 13 prósent vörðuðu íbúðir annars staðar á landsbyggðinni. Þetta kemur fram í upplýsingum sem HMS hefur unnið upp úr leiguskrá um miðjan maímánuð.

Tímabundnir leigusamningar algengari en ótímabundnir

Leigusamninga má flokka eftir því hvort þeir séu tímabundnir eða ótímabundnir. Tímabundnir leigusamningar hafa fyrirfram skilgreindan lokadag en ótímabundnir samningar falla ekki úr gildi nema annað hvort leigutaki eða leigusali óski eftir uppsögn samningsins.

Algengara er að gerðir séu tímabundnir leigusamningar heldur en ótímabundnir, en samkvæmt upplýsingum úr Leiguskrá í aprílmánuði voru um 3 af hverjum 5 gildum leigusamningum tímabundnir.

Leiguverð er lægra í ótímabundnum samningum

Leiguverð í ótímabundnum samningum er almennt lægra en í tímabundnum samningum, hvort sem litið er til heildarverðs eða fermetraverðs. Heildarleiguverð var að meðaltali 8 prósent hærra og fermetraverð að jafnaði 16 prósent hærra í tímabundnum leigusamningum samanborið við ótímabundna leigusamninga í nýliðnum  aprílmánuði. Verðmunurinn hefur farið vaxandi frá upphafi árs 2024 þegar munaði 4 prósentum á heildarverði og 12 prósentum á fermetraverði.

Á mynd hér að neðan má sjá meðalleiguverð í gildum leigusamningum í apríl eftir tegundum leigusala. Upplýsingarnar eru aðgengilegar í leiguverðsjá HMS.

Þegar litið er til leiguverðs eftir tegund leigusala er ljóst að meðalleiguverð er lægra í ótímabundum samningum þegar leigusali er einstaklingur, hagnaðardrifið leigufélag eða sveitarfélag. Hlutfallslegur munur á heildarverði er mestur í samningum um íbúðir á vegum einstaklinga (14 prósent) en minnstur í samningum um íbúðir á vegum sveitarfélaga (5 prósent).

Aftur á móti er heildarverð í ótímabundnum samningum að meðaltali um 24 prósent hærra en í tímabundnum samningum þegar leigusali er óhagnaðardrifið leigufélag. Þetta skýrist einna helst af útleigu óhagnaðardrifinna leigufélaga á litlum námsmannaíbúðum sem alla jafna eru gerðir tímabundnir leigusamningar um. Þegar litið er til fermetraverðs í samningum um íbúðir á vegum óhagnaðardrifinna leigufélaga er leiguverð í tímabundnum leigusamningum hins vegar að jafnaði um 23 prósentum hærra en í ótímabundnum samningum. 

Leiguverð að jafnaði lægra í ótímabundnum leigusamningum

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun (HMS) leggur til að farið verði í róttækar breytingar á eftirliti með byggingaframkvæmdum hér á landi. Meðal breytinganna er að ytra eftirlit verði fært til óháðra skoðunarstofa, byggingastjórakerfið lagt niður og tekin upp byggingargallatrygging til þess að vernda neytendur. Tillögurnar eru settar fram í nýjum Vegvísi HMS að breyttu byggingareftirliti sem kom út í dag og kynntur var á vel sóttum opnum fundi HMS í gær.

Byggingargallar sem leiða til raka- og mygluvandamála í nýlegu íbúðarhúsnæði, skrifstofubyggingum og öðrum mannvirkjum eru reglulega til umfjöllunar í fjölmiðlum. Núverandi fyrirkomulagi byggingareftirlits er ætlað að lágmarka galla en virkni eftirlitsins hefur reynst vera takmörkuð. Ný úttekt HMS úr Mannvirkjaskrá sýnir að á nýframkvæmdum sem hófust á árinu 2023 er yfir 70% útgefinna byggingarleyfa þar sem skil áfangaúttekta er verulega ábótavant. Sama gildir um stöðuskoðanir byggingarfulltrúa. 

Afleiðingar byggingargalla geta verið mjög slæmar fyrir heilsu fólks og fjárhag. Neytendur sitja uppi með mikið fjárhagslegt tjón og rekstur stofnana og fyrirtækja getur raskast verulega vegna slíkra mála. 

Að mati HMS er núverandi fyrirkomulag byggingareftirlits fullreynt og tími til kominn að bregðast við. Í vegvísinum er gert ráð fyrir að byggingarstjórakerfið verði lagt niður og að byggingareftirlit færist frá byggingarfulltrúum sveitarfélaga til fagaðila undir hatti óháðra skoðunarstofa. Þá verði núverandi starfsábyrgðatryggingar aflagðar og sérstök byggingargallatrygging tekin upp í staðinn, að danskri fyrirmynd. Þetta mun auðvelda neytendum að fá úrlausn sinna mála þegar gallar koma í ljós. 

Tillögurnar eru lagðar fram til rýni og áframhaldandi vinnslu í samstarfi við hagaðila. Gert er ráð fyrir að byggingargallatryggingin verði bundin við íbúðarhúsnæði og gildi í 10 ár frá því að íbúð er tekin í notkun. Með henni verði tryggð ábyrgð verkeiganda gagnvart endanlegum kaupanda. Hönnuðir og iðnmeistarar beri áfram ábyrgð á sínum verkum gagnvart verkeiganda samkvæmt almennum reglum skaðabótaréttar. Gert er ráð fyrir að innleiða breytingarnar í tveimur skrefum þar sem byrjað er á breyttu fyrirkomulagi byggingareftirlits og í kjölfar þess tekið upp nýtt fyrirkomulag trygginga.

Með áðurnefndum breytingum yrði til sanngjarnara kerfi fyrir þá verkeigendur (verktakar og fjárfestar), iðnmeistara og hönnuði sem standa sig vel og neytendur væru betur varðir. Hagkvæmni og skilvirkni byggingariðnaðarins myndi aukast, hús yrðu vandaðri og kostnaður við byggingu og viðhald húsa lægri til lengri tíma litið.

Gert er ráð fyrir að kostnaður af tillögunum verði metinn. Við það mat verður tekið tillit til þess kostnaðar sem fellur niður samhliða þ.e. kostnaðar viðbyggingastjórakerfið og vegna starfsábyrgðatrygginga. Einnig verði metinn þjóðhagslegur ávinningur breytinganna. Miðað við kostnað af byggingargöllum á Norðurlöndum gæti kostnaður vegna byggingargalla á Íslandi numið að minnsta kosti 25 milljörðum króna á ársgrundvelli.

Hér má nálgast vegvísi HMS um breytt byggingareftirlit.

Upptaka af fundi um breytt byggingareftirlit

HMS leggur til að farið verði í róttækar breytingar á eftirliti með byggingaframkvæmdum.

HMS leggur til breytingar á kerfi sem virkar ekki

Reiknivilla í leiguverðsjá leiddi til þess að meðalleiguverð samninga í gildi var vanmetið að meðaltali um 0,6 prósent fyrir árið 2024. Leiguverðsjáin hefur nú verið leiðrétt, en reiknivillan hafði ekki marktæk áhrif á meðalleiguverð samninga í gildi fyrir árið 2025.

Í leiguverðsjánni má nálgast meðalleiguverð samninga sem skráðir eru í leiguskrá HMS eftir staðsetningu, leiguhúsnæði, tegund leigusamninga og tegund leigusala. Einungis eru birtar upplýsingar úr þeim samningum úr leiguskrá sem eru í gildi og HMS telur nothæfa til tölfræðivinnslu, en þeir eru nú yfir 24 þúsund talsins.

Samkvæmt leiguverðsjánni er markaðsleiga fyrir 60-90 fermetra íbúð með tvö til fjögur herbergi á höfuðborgarsvæðinu um 293 þúsund krónur þessa stundina. Meðalleiguverð sambærilegrar íbúðar í eigu óhagnaðardrifinna leigufélaga og sveitarfélaga er hins vegar 182 þúsund krónur.

Hærra leiguverð gildra leigusamninga eftir leiðréttingu

Fyrir uppfærslu vanmat leiguverðsjáin meðaltal gildra samninga þar sem hún reiknaði meðaltal greiddrar leigu í hverjum mánuði. Sem dæmi gat leiguverð samninga sem tóku gildi um miðjan mánuðinn verið vanmetið um helming, þar sem leiguverðsjáin taldi upphæðina sem leigjendur greiddi í leigu þann mánuðinn í stað þess að telja mánaðarleigu fyrir heilan mánuð í tilteknum samningum.

Leiguverðsjáin hefur verið leiðrétt og sýnir hún nú meðalleiguverð gildra samninga fyrir heilan mánuð. Leiðréttingin hefur mest áhrif á meðalleiguverð gildra samninga fyrir árið 2024, en þeir eru nú að meðaltali 0,6 prósentum hærri en þeir voru fyrir uppfærslu. Leiðréttingin hefur þó engin marktæk áhrif á meðalleiguverð samninga í gildi fyrir árið 2025. Leiðréttingin hefur sömuleiðis engin áhrif á fyrri greiningar HMS, þar sem reiknivillan var í miðlun gagna en ekki í gagnasafni stofnunarinnar.

Öllum þeim sem hafa athugasemdir við leiguverðsjá eða aðrar gagnaþjónustur hjá HMS er bent á að senda tölvupóst á hms@hms.is.

Leiguverðsjá leiðrétt - hefur ekki áhrif á vísitölu leiguverðs

Fréttir af húsnæðismarkaðnum

Fasteignamat

Brunabótamat

Eignin mín

Skráning fasteigna

Áætlun eignamarka

Fasteignaskrá - áskrift

Mælaborð fasteignaskrár

Um fasteignaskrá

Fáðu yfirsýn yfir fasteignamat, brunabótamat, stærðir og byggingarefni í fasteignaskrá.

Þjónustuflokkar

Þjónustuflokkar

Fasteignaskrá

Niðurstöður

Fréttir af húsnæðismarkaðnum

Nýr íbúðakjarni afhentur fyrir fatlað fólk í Fjarðabyggð

Rúmar 950 milljónir í húsnæðisstuðning í maí

Hlutdeildarlán draga ekki taum verðhækkana á fasteignamarkaði

Lokauppgjör húsnæðisbóta 2024 verður birt á næstu vikum

Minna um vísitölubindingu hjá styttri samningum um markaðsleigu eftir lagabreytingu

Spáð minni en áframhaldandi vexti í Múlaþingi

Mánaðarskýrsla HMS maí 2025

Vísitala leiguverðs hækkaði um 1,33 prósent á milli mánaða í apríl 2025

Nýtt raðhús rís á Reykhólum

Leiguverð að jafnaði lægra í ótímabundnum leigusamningum

HMS leggur til breytingar á kerfi sem virkar ekki

Leiguverðsjá leiðrétt - hefur ekki áhrif á vísitölu leiguverðs