Hlutverk Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar er að vernda líf og heilsu manna, eignir og umhverfi með því að tryggja faglegan undirbúning mannvirkjagerðar og virkt eftirlit með gæðum, öryggi og heilnæmi. Að stuðla að stöðugleika á húsnæðismarkaði og tryggja almenningi aðgengi...

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun

Fræðsla og forvarnir

Gögn og mælaborð

Brunavarnir

Byggingarreglugerð

Byggingarvörur

Fagaðilar í mannvirkjagerð

Fasteignaskrá

Húsnæðisáætlanir

Húsnæðisbætur og leigumál

Landeignaskrá

Lán til einstaklinga

Lán til lögaðila

Lífsferilsgreining (LCA)

Mannvirkjarannsóknasjóður - Askur

Mannvirkjaskrá

Markaðseftirlit

Rafmagnsöryggi

Stofnframlög

Þjónustuflokkar

Húsnæðisbætur

Lánavefur

Öryggi mannvirkja

Sveitarfélagsgátt

Um HMS

Fréttir

Gjaldskrá HMS

Lög og reglugerðir

Umsóknir og eyðublöð

Útgefið efni

Vaxtatafla

Gildum leigusamningum í leiguskrá fækkar um 856 talsins í maí þar sem 2.231 samningur féll úr gildi á móti 1.375  sem tóku gildi

Um helmingur leigusamninga sem féllu úr gildi í maí voru um íbúðir í eigu óhagnaðardrifinna leigufélaga

Eftirspurnarþrýstingur eykst aftur á leigumarkaði þar sem virkum leitendum á Myigloo.is hefur fjölgað hratt á síðustu mánuðum

Alls tóku 1.375 samningar gildi í maí á sama tíma og 2.231 samningur féll úr gildi. Þannig fækkaði gildum leigusamningum í leiguskrá um 856 í mánuðinum. Um 50 prósent leigusamninga sem féllu úr gildi voru um íbúðir hjá óhagnaðardrifnum leigufélögum. Flestir óhagnaðardrifnir leigusamningar sem féllu úr gildi voru um íbúðir á Akureyri, eða um 43 prósent.

Frá ársbyrjun hefur virkum leitendum á Myigloo.is fjölgað og hafa þeir verið á bilinu 1.500 til 1.800 sem bendir til þess að eftirspurn á leigumarkaði hefur aukist töluvert síðustu mánuði og er nú álíka mikil og um mitt ár í fyrra.

Um 85 prósent samninga sem féllu úr gildi á Akureyri vörðuðu íbúðir í eigu óhagnaðardrifinna leigufélaga

Alls tóku 3.357 gildi í ágúst í fyrra þar sem 2.097 samningar tóku gildi um íbúðir á vegum óhagnaðardrifinna leigufélaga. Um 32 prósent af þeim samningum sem tóku gildi þá féllu úr gildi í nýliðnum maímánuði, en um helmingur þeirra samninga eru um íbúðir á Akureyri.

Á myndinni hér að ofan má sjá fjölda leigusamninga sem tóku gildi og féllu úr gildi eftir mánuðum og staðsetningu. Á Akureyri tóku alls 60 samningar gildi í maí á sama tíma og 511 samningar féllu úr gildi. Flestir samningar sem féllu úr gildi eru í eigu óhagnaðardrifinna leigufélaga, eða um 85 prósent. Hér vega leigusamningar um íbúðir í námsgörðum þungt, en fjöldi þeirra fellur úr gildi í lok skólaársins í maímánuði og taka gildi í byrjun skólaársins í ágústmánuði.

Eftirspurnarþrýstingur eykst á leigumarkaði

Leiguvefurinn Myigloo.is er markaðstorg fyrir aðila á leigumarkaði. Meginþorri leigu samninga sem skila sér þaðan í leiguskrá HMS eru vegna leiguíbúða sem leigðar eru út af einstaklingum. Fyrir vikið gefur gagnasafn Myigloo.is nokkuð raunsæja mynd af þróun þess hluta markaðarins.

Á meðfylgjandi grafi má sjá fjölda virkra leitenda, þ.e. notenda sem sækja að minnsta kosti einu sinni um leiguhúsnæði innan hvers mánaðar á Myigloo.is. Mikill eftirspurnarþrýstingur var á leigumarkaði á fyrri hluta árs síðasta árs þegar virkir leitendur voru á bilinu 1.400 til 1.900 í hverjum mánuði.

Á síðasta ársfjórðungi 2024 fækkaði virkum leitendur hins vegar töluvert þegar þeir voru á bilinu 1.100 til 1.400 í hverjum mánuði sem bendir til þess að eftirspurn eftir leiguhúsnæði minnkaði. Á sama tíma og dróst úr leiguverðshækkunum, en vísitala leiguverðs lækkaði í desember og janúar.

Á sama tíma og virkum leitendum hefur fjölgað hefur fjöldi leigusamninga sem skráðir eru í leiguskrá í gegnum Myigloo.is í hverjum mánuði fækkað lítillega. Færri gerðir leigusamningar á sama tíma og virkum leitendum fjölgar bendir til þess að eftirspurnarþrýstingur hefur aukist á leigumarkaði.

Yfir 2.200 leigusamningar féllu úr gildi í maí

Samkvæmt mælaborði íbúða í byggingu eru nú samtals 6.298 íbúðir skráðar í byggingu um allt land. Þá hafa einnig verið gefin út byggingarleyfi eða skráð samþykkt byggingaráform fyrir 751 íbúðir, en framkvæmdir við þær eru ekki hafnar. 

Það sem af er ári hefur verið lokið við byggingu á 1.288 íbúðum og þar af 1.235 nýjum íbúðum. Af þeim eru 60% íbúðanna á höfuðborgarsvæðinu, 6% á Norðurlandi eystra og um 18% á Suðurlandi. Til samanburðar hafði á sama tíma í fyrra verið lokið við 1.291 íbúðir, sem er aðeins þremur fleiri en í ár. 

Fimmta hver íbúð sem nú er í byggingu tilheyrir stórverkefni

Fimmta hver íbúð sem nú er í byggingu tilheyrir stórframkvæmd með yfir 70 íbúðir. Slík verkefni standa nú undir álíka mörgum íbúðum og öll einbýlis- og sérbýlaverkefni, sem endurspeglar breyttar áherslur í uppbyggingu og hátt vægi stærri fjölbýlishúsa.

Verkefni með 10-29 íbúðir eru þó algengust og ná verkefni af þeirri stærð yfir rúmlega 2.100 íbúðir. Á sama tíma bera meðalstór verkefni, 30 til 69 íbúðir, minna af heildaruppbyggingunni. Þetta bendir til aukins þéttleika og stærri eininga í nýbyggingum, einkum á svæðum þar sem byggingarland er af skornum skammti og þéttingarstefna ræður ferðinni.

Á höfuðborgarsvæðinu sést þessi þróun til að mynda skýrt, þar tilheyrir um þriðjungur allra íbúða í byggingu verkefni sem er með meira en 70 íbúðir í byggingu. Flestar íbúðir eru þó í verkefnum með 10–29 íbúðir, sem telja um 40% allra nýbygginga. Einbýlis- og sérbýlisverkefni ná hins vegar aðeins til um 8% íbúða í byggingu á höfuðborgarsvæðinu.

Á höfuðborgarsvæðinu eru alls 3.808 íbúðir í byggingu um þessar mundir, sem er um 60% af heildarfjölda. Þetta er lægra hlutfall en síðustu ár, þegar um 70% nýbygginga hafa að jafnaði verið á höfuðborgarsvæðinu. Reykjavík stendur undir stærstum hluta uppbyggingarinnar, með um 46% íbúða, en Hafnarfjörður fylgir fast á eftir með um 26% íbúða. Í Garðabæ og Kópavogi eru samanlagt ríflega 25% allra íbúða í byggingu.

Fleiri íbúðir í færri verkefnum: Hlutfall stórframkvæmda hátt

Lokið hefur verið við byggingu nýs íbúðakjarna fyrir fatlað fólk auk skammtímavistunar fyrir fötluð börn í Fjarðabyggð og fékk íbúðakjarninn nafnið Skálinn. Framkvæmdir hófust í byrjun árs 2024 og var kjarninn opnaður við formlega athöfn fimmtudaginn 5. júní. Fyrstu íbúðirnar verða afhentar íbúum á allra næstu dögum og er stefnt að því að allir íbúar verði fluttir inn fyrir lok mánaðar. 

Fjármögnun verkefnisins byggði á stofnframlagi frá ríki og sveitarfélagi sem veitt var í fyrstu úthlutun ársins 2024. Til viðbótar komu sérstakt byggðarframlag og viðbótarframlag frá ríkinu. Þessi stuðningur var lykilþáttur í að gera uppbyggingu nýja íbúðakjarnans að veruleika. 

Húsnæðið er sérhannað með þarfir barna og fjölskyldna þeirra í huga og felur í sér bæði langtímabúsetu og sveigjanlega skammtímavistun. Í húsnæðinu eru sex einstaklingsíbúðir ásamt starfsmannaaðstöðu og setustofu fyrir íbúa og gesti Um er að ræða mikilvæga innviðauppbyggingu fyrir Austurland, sem stuðlar að bættri þjónustu og aðgengi fyrir fötluð fólk. 

Við opnunina flutti Inga Sæland, félags- og húsnæðismálaráðherra, ávarp þar sem hún sagði meðal annars: „Með þessu er mikilvægt skref stigið til að bæta stuðning við fötluð börn og fjölskyldur þeirra. Ég óska íbúum Fjarðabyggðar hjartanlega til hamingju.“ 

Bygging Skálans er enn eitt dæmið um markvissa og ábyrga uppbyggingu í takt við þarfir samfélagsins og metnað sveitarfélags í málefnum fjölskyldna og fatlaðs fólks. 

Verkefnið er hluti af Tryggð byggð - samstarfsvettvangi um húsnæðisuppbyggingu á landsbyggðinni.

Nýr íbúðakjarni afhentur fyrir fatlað fólk í Fjarðabyggð

30. maí síðastliðinn greiddi HMS um 956 milljónir króna í húsnæðisstuðning til leigjenda vegna leigu í maí. Þessar greiðslur styðja við þúsundir heimila um allt land og miða að því að draga úr húsnæðiskostnaði efnaminni leigjenda og auka húsnæðisöryggi þeirra. Greiðslurnar taka til tveggja flokka húsnæðisstuðnings; almennra húsnæðisbóta og veitingu sérstaks stuðnings fyrir íbúa Kópavogs og Skagafjarðar.

Húsnæðisbætur, sem er stærsti hluti þessa stuðnings, er ætlað að lækka húsnæðiskostnað tekju- og eignalægri leigjenda til að styðja þá við að standa straum af leigugreiðslum. HMS greiddi rúmlega 930 milljónir króna til um 17.500 umsækjanda í almennar húsnæðisbætur vegna leigu í maímánuði.

Sérstakur húsnæðisstuðningur fyrir Kópavog og Skagafjörð

HMS greiðir einnig sérstakan húsnæðisstuðning fyrir sveitarfélögin Skagafjörð og Kópavog sem hluti af tilraunaverkefni stjórnvalda. Sérstakur húsnæðisstuðningur er á forræði sveitarfélaganna og felur í sér aukinn stuðning við þá sem sökum fjárhagslegra- eða félagslegra aðstæðna eiga erfitt með að standa straum af húsnæðiskostnaði. Greiddar voru um 26 milljónir króna til um 1000 umsækjenda í Kópavogi og 90 umsækjenda í Skagafirði.

Rúmar 950 milljónir í húsnæðisstuðning í maí

Alls var 71 ný lóð skráð í fasteignaskrá í maí um allt land, þar af 38 íbúðarhúsalóðir, 15 sumarhúsalóðir og 15 atvinnuhúsalóðir

Flestar skráningar voru í Kjósarhreppi og Garðabæ

Mikil uppbygging í Bláskógabyggð, Ölfusi og Árborg

Alls var 71 ný lóð staðfest í fasteignaskrá HMS í maímánuði 2025 og fækkar þeim um rúmlega hundrað á milli mánaða. Flestar lóðir voru íbúðarhúsalóðir eða alls 38 talsins. Auk þess voru skráðar 15 sumarhúsalóðir og 15 atvinnuhúsalóðir. Aðrar tegundir lóða voru þrjár talsins.

Myndin hér að ofan sýnir mánaðarlegar tölur um fjölda nýskráðra lóða eftir öllum flokkum. Lóðir skráðar sem annað land eða einfaldlega lóð voru 3 talsins í maí, en líklegt er að þessar lóðir breyti um gerð þegar fram líða stundir og verði skráðar sem atvinnu-, sumarhúsa- eða íbúðarlóðir.

Flestar lóðir staðfestar í Kjósarhreppi

Flestar lóðir voru skráðar í Kjósarhreppi, þar sem 19 lóðir bættust við, þar af voru 18 fyrir íbúðarhús. Í Garðabæ voru skráðar 13 nýjar lóðir, allar fyrir íbúðarhús. Þessi tvö sveitarfélög voru því áberandi í uppbyggingu íbúðarhúsnæðis í mánuðinum.

Í Bláskógabyggð voru skráðar 9 nýjar lóðir fyrir frístundahús. Atvinnuhúsalóðir voru flestar í Sveitarfélaginu Ölfusi, alls sex, og fjórar í Sveitarfélaginu Árborg.

Færri nýjar lóðir skráðar í maí 2025

HMS hefur lokið við árlegan endurútreikning sinn á brunabótamati fasteigna um allt land

Að meðaltali hækkar brunabótamat um 1,42 prósent umfram vísitölu byggingarkostnaðar

Launaþróun hefur mest áhrif til hækkunar vegna vinnuliða í brunabótamati

Brunabótamat fasteigna hérlendis hefur hækkað um 1,42% að meðaltali umfram þróun byggingarvísitölu vegna árlegs endurútreiknings HMS. Framkvæmd endurútreikningsins fer fram í lok maí ár hvert og tekur gildi 1. júní. Niðurstaða verðkönnunar leiddi í ljós ýmsar verðbreytingar bæði til hækkunar og lækkunar.

Brunabótamat fer eftir byggingarefnum fasteigna

Brunabótamat er óháð markaðsvirði eigna hverju sinni en byggir fyrst og fremst á verði byggingarefna fasteignanna, líkt og steypu, stáli og timbri (frumþáttaverðum) sem og mannatímum þeirra sem koma að því að byggja húsið og niðurrifskostnaði.

Brunabótamatið er uppfært í hverjum mánuði með byggingavísitölu Hagstofunnar. Þann 1. júní ár hvert endurskoðar HMS svo brunabótamatið út frá frumþáttaverðunum, 430 talsins. Með því að tengja brunabótamatið við byggingarefni er það endurreiknað með nákvæmari hætti, þar sem t.d. brunabótamat timburhúsa er byggt hlutfallslega meira á verði timburs en brunabótamat steinsteyptra húsa.

Heildar brunabótamat hækkar um rúma 239 milljarða króna milli ára sem gerir um 1,42% hækkun. Við endurútreikninginn hækka 254.742 matseiningar í mati, 37.671 standa í stað og 15.995 matseiningar lækka.

Vinnuliðir hafa mest áhrif á hækkun brunabótamats

Frá því að endurútreikningur fór síðast fram hefur brunabótamat fylgt byggingarvísitölu sem Hagstofan gefur út. Á tímabilinu hefur vísitalan hækkað brunabótamat um 3,54% svo áhrif einstakra frumþátta á brunabótamat miðast við hvernig þeir hafa fylgt þeirri hækkun. Farið var yfir nokkra af stærstu einstaka liðum í brunabótamati og kom í ljós að frumþættir er snúa að vinnu manna á verkstað hafa hækkað að meðaltali um 8,77% sem leiðir til að meðaltali um 5,18% hækkun við endurútreikning brunabótamats. Frumþættir óunnins byggingartimburs hækka milli ára um aðeins 0,66% og ná þeir þannig ekki að hækka í takt við byggingarvísitölu og er því í raun um að ræða lækkun á þeim liðum í brunabótamati um -2,93%. Þá voru frumþættir steinsteypu að hækka um 5,25% sem gerir raun hækkun þeirra liða um 1,66% í brunabótamati.

Frá því HMS tók við framkvæmd brunabótamats hefur verið unnið að endurskoðun málaflokksins og eru til skoðunar ýmis atriði við aðferðafræði og útreikning. Þar á meðal hvernig taka ber á breytingum í kostnaði til dæmis vegna nýrra aðferða við byggingu mannvirkja, nýrra byggingarefna og breytinga á förgunarkostnaði vegna aukinnar áherslu á flokkun úrgangs og endurnýtingu byggingarefna. Á næstu vikum verður gefinn út Vegvísir um brunabótamat þar sem farið verður yfir helstu áskoranir við framkvæmd brunabótamats og verkefnin framundan.

Brunabótamat hækkar um 1,42 prósent umfram byggingarvísitölu

Fermetraverð nýbyggðra íbúða sem keyptar hafa verið með hlutdeildarláni er að jafnaði lægra en sambærilegra íbúða án slíks láns. 

Söluverð íbúða með hludeildarláni ákvarðast ekki sjálfkrafa af heimiliðu hámarksverði. 

Markaðsaðstæður fyrir sölu nýbygginga eru mjög ólíkar á milli landssvæða. 

Gagna- og greiningarvinna HMS á hugsanlegum áhrifum hlutdeildarlána á fasteignaverð gefur til kynna að áhrifin séu takmörkuð. Lánin beinast að afmörkuðum hópi og eru veitt við skýrt skilgreindar aðstæður. Umfang úrræðisins hefur verið hóflegt á s.l. misserum og þau áhrif sem greina má benda fremur til sértækra og staðbundinna áhrifa fremur en grundvallar breytinga á verðlagningu fasteigna. 

Ef litið er til kaupsamninga gerðra á sl. 12 mánuðum á höfuðborgarsvæðinu, sést að fermetraverð nýbyggðra íbúða sem keyptar voru með hlutdeildarláni er að jafnaði lægra en annara íbúða án slíks láns. Þetta má sjá á mynd hér fyrir neðan þar sem fermetraverð nýrra íbúða eftir stærð er teiknað upp, dökkbláir punktar tákna íbúðir keyptar með hlutdeildarláni og ljósgrænir án þess. 

Dökkbláu punktarnir, sem sýna verð hlutdeildarlánaíbúða eru með lægsta verðið fyrir flestar fermetrastærðir meðaltalslínan fyrir þær sýnir engin merki um verðþrýsting. Þvert á móti gefur hún til kynna að hlutdeildarlánin hafi helst verið notuð til kaupa á ódýrari íbúðum. Þá má einnig sjá að dreifingin á dökkbláu punktunum er þröng og staðbundin m.v. ljósgrænu punktana. Þetta gefur til kynna að úrræðið beinist aðallega að afmörkuðum hluta markaðarins þegar kemur að stærð og verði. 

Á vaxtarsvæðum utan höfuðborgarsvæðisins birtist svipað mynstur, þó með nokkrum blæbrigðum. Þar er dreifing dökkbláu punktanna örlítið jafnari, sem bendir til þess að hlutdeildarlánin hafi verið nýtt á dreifðari hluta markaðarins þegar horft er til stærðar og verðs. Þó er megináherslan enn á ódýrari nýbyggingar, líkt og á höfuðborgarsvæðinu, og engin merki um að úrræðið hafi haft teljandi áhrif á markaðsverð.

Þegar horft er til landsbyggðarinnar utan skilgreindra vaxtarsvæða blasir þó við aðeins önnur mynd. Þar liggur meðaltalslína fermetraverðs íbúða keyptum með hlutdeildarláni ofar, beint í gegnum verðmengi annarra nýbygginga. Við fyrstu sýn virðist það benda til þess að hlutdeildarlán hafi haft meiri áhrif þar en annars staðar. Hins vegar skýrist þetta af því að landsbyggðin samanstendur af fjölbreyttum svæðum með mjög ólíkar markaðsaðstæður og mismikla eftirspurn. Á meðan sum svæði glíma við takmarkaða eða enga eftirspurn, ríkir á öðrum svæðum virkari fasteignamarkaður.

Punktarnir á myndinni endurspegla í senn verð á svæðum þar sem markaðurinn ræður og á öðrum þar sem hlutdeildarlán eða önnur stuðningsúrræði hafa beinlínis verið forsendan fyrir byggingarframkvæmdum. Af þeim sökum getur heildarmyndin orðið villandi og staðbundnir þættir sem hafa afgerandi áhrif á verð og framboð koma ekki fram. Þá má bæta við að gagnapunktar eru einstaklega fáir á þessum svæðum, sem eykur líkur á skekkju í niðurstöðum þar sem verið er að bera saman svæði með ólíkar markaðsaðstæður.

Þegar hlutdeildarlán eru veitt, ákvarðast hámarksverð viðkomandi íbúðar ekki sjálfkrafa út frá hámarksverði samkvæmt reglugerð um hlutdeildarlán. Þess í stað metur HMS söluverðið sérstaklega með hliðsjón af byggingarkostnaði, gögnum frá byggingaraðila og söluverði á sambærilegum eignum á markaði.

Í lok árs 2020 var hlutdeildarlánum komið á fót með það markmið að styðja við tekjulægra fólk sem er að stíga sín fyrstu skref á fasteignamarkaði. Úrræðið gerir fólki kleift að fá allt að 30% af kaupverði íbúðar að láni frá ríkinu, gegn því að leggja fram að lágmarki 5% eigin fé. Lánin eru bundin við nýjar íbúðir sem uppfylla skilyrði HMS um hámarksverð og stærð, og eru einungis veitt innan ákveðinna tekju- og eignamarka.

Hlutdeildarlán draga ekki taum verðhækkana á fasteignamarkaði

Fasteignamat á Íslandi hækkar um 9,2 prósent á milli ára

Hækkanirnar eru mestar á Suðurnesjum og Norðurlandi

HMS hyggst endurskoða aðferðarfræði fyrir fasteignamat atvinnueigna fyrir fasteignamat 2027

Fasteignamat fyrir árið 2026 hefur nú verið kynnt, en stofnunin reiknar það árlega og birtir í lok maímánaðar. Hægt er að fletta upp fasteignamati einstakra fasteigna með því að smella á hnappinn hér að neðan, en tölfræði að baki fasteignamatinu má finna í gögnum og mælaborðum fasteignaskrár hjá HMS.

Leitarvél fyrir fasteignamat einstakra fasteigna

Fasteignamat 2026 er 9,2 prósentum hærra en núgildandi fasteignamat. Þá nemur hækkun fasteignamats íbúða 10,2 prósentum, á meðan fasteignamat sumarhúsa hækkar um 10,7 prósent og fasteignamat atvinnueigna hækkar um 5,4 prósent.*

Mikil eftirspurn var á íbúðamarkaði í nágrannasveitarfélögum Grindavíkur á síðasta ári og hefur fasteignamat á Suðurnesjum því hækkað umfram landsmeðaltal. Líkt og í fyrra hefur HMS hins vegar ákveðið að halda fasteignamati í Grindavíkurbæ óbreyttu á milli ára, þar sem óvissuástand ríkir og engin markaðsvirkni hefur átt sér stað í sveitarfélaginu. Fasteignamat hækkar líka umfram landsmeðaltal á Norðurlandi, en þar hefur virði atvinnu- og sumarhúsaeigna hækkað töluvert.

Aðferðarfræðin við  útreikning fasteignamats er sambærileg þeirri sem notuð hefur verið síðustu ár eða frá því að HMS tók við málaflokknum árið 2022 og byggir beint eða óbeint á kaupverði sambærilegra fasteigna.

Matsaðferðir eru mismunandi eftir tegundum fasteignanna, en flestar fasteignir flokkast sem íbúðareignir, sumarhús eða atvinnueignir. Fyrir íbúðareignir og sumarhús er nær einungis horft til kaupsamninga, en hjá atvinnueignum eru leigusamningar einnig hafðir til hliðsjónar þegar markaðsvirði þeirra er metið.

Á næstu 12 mánuðum hyggst HMS leggja sérstaka áherslu á endurskoðun á aðferðum við gerð fasteignamats atvinnueigna með það að markmiði að útreikningurinn sé gangsærri og að fasteignamatið endurspegli betur markaðsvirði. Matsaðferð atvinnueigna var síðast endurskoðuð árið 2014.

Hægt er að horfa á kynningu fasteignamats í spilaranum hér fyrir neðan:

Hér má nálgast glærurnar frá Jónasi Atla Gunnarssyni um helstu niðurstöður fasteignamats.

Hér má nálgast glærurnar frá Erni Valdimarssyni um skýrslu PwC.

Hér má nálgast glærurnar frá Ásdísi Kristjánsdóttur um fasteignagjöld og skattheimtu.

*Uppfært þann 11. júní 2025. Í fyrri útgáfu fréttar og í glærukynningu kom fram að fasteignamat sumarhúsa hækkaði um 11,5 prósent og að fasteignamat atvinnueigna hækkaði um 4,8 prósent. Í þessum tölum voru sumarhús og atvinnueignir sem voru metnar með öðrum matsaðferðum ekki taldar með. Fréttin hefur verið uppfærð og sýnir hún nú hækkun fasteignamats allra sumarhúsa og atvinnueigna.

Almennt eru fasteignagjöld í samanburðarlöndum lægri en á Íslandi

PwC segir regluverk Jöfnunarsjóðs refsa sveitarfélögum sem lækka álagningu og hvetji þannig til hærri álagningar en ella.

Tækifæri er til að nýta álagningu fasteignagjalda betur til þess að stuðla að bættri nýtingu íbúðarhúsnæðis og byggingarlands

Fyrirkomulag fasteignamats  og álagningar fasteignagjalda á Íslandi er í samræmi við alþjóðlega viðurkenndar bestu aðferðir. Þetta er á meðal þess sem kemur fram í nýrri skýrslu sem PwC á Íslandi gerði fyrir HMS um fasteignamat og álagningu fasteignagjalda. Skýrsluna má nálgast með því að smella á hnappinn hér fyrir neðan.

Skýrsla PwC um fasteignamat og fasteignagjöld

Samkvæmt PwC eiga fasteignamat og fasteignagjöld á Íslandi, Danmörku,  Noregi, Svíþjóð og Hollandi ýmislegt sameiginlegt hvað varðar framkvæmd álagningar fasteignagjalda og útreikning skattstofnsins. Hins vegar séu fasteignagjöld hérlendis nokkuð hærri en í samanburðarlöndum.

Sveitarfélögum settar skorður við álagningu fasteignagjalda

Fasteignagjöld eru almennt lögð á og innheimt af sveitarfélögum í hverju landi sem hlutfall af fasteignamati eða lóðamati.  Í skýrslu PwC kemur fram að í nágrannaríkjum Íslands séu sveitarfélögin á fjárlögum, sem veitir þeim meiri sveigjanleika í álagningu fasteignaskatta en á Íslandi og getur þannig leitt til sanngjarnari og hagkvæmari nýtingar á skatttekjum.

Á Íslandi er hins vegar til staðar Jöfnunarsjóður sveitarfélaga sem jafnar út skatttekjur á milli sveitarfélaga. Samkvæmt PwC refsar jöfnunarsjóðurinn sveitarfélögum sem lækka álagningu fasteignagjalda og skapar þannig hvata til þungrar skattbyrðar á íbúðarhúsnæði.

PwC leggur til að sveitarfélögum verði veittar auknar heimildir og meiri sveigjanleika til að nýta fasteignagjöld og -skatta sem stjórntæki. Slíkt gæti til dæmis falið í sér heimildir til hærri álagningar á íbúðarhúsnæði sem ekki er nýtt til búsetu og heimildir til að setja upp hvata til nýtingar á lóðum eða til að flýta uppbyggingu.

Fasteignamat er reiknað með sambærilegum hætti og í samanburðarlöndum 

Leiðréttingar verða gerðar hjá þeim sem hafa fengið of- eða vangreiddar húsnæðisbætur á næstu vikum

55% bótaþega fá leiðréttingu samkvæmt fyrstu tölum

Of- eða vangreiðslur nema um 6% af heildarfjárhæð bóta ársins 2024

HMS framkvæmir árlega endurreikning og uppgjör á húsnæðisbótum síðastliðins árs þegar álagning skattyfirvalda liggur fyrir og leiðréttir húsnæðisbætur ef bótaþegar hafa fengið ýmist of- eða vangreitt. Alls greiddi stofnunin 9,8 milljarða króna í húsnæðisbætur árið 2024 til um 21 þúsund heimila.

Niðurstöður lokauppgjörs – fyrstu tölur

Lokauppgjör húsnæðisbóta fyrir árið 2024 verður birt bótaþegum á næstu vikum, þar sem húsnæðisbætur verða leiðréttar ef þær hafa verið of- eða vangreiddar. Fyrstu tölur benda til þess að 55 prósent af bótaþegum muni fá leiðréttingu á húsnæðisbótum vegna þessa. 

Myndin hér að ofan sýnir fyrstu niðurstöður lokauppgjörsins, skipt niður eftir hlutföllum of- eða vangreiðslna og þeirra sem eru með lokauppgjör sem þarfnast ekki leiðréttingar. Líkt og myndin sýnir benda fyrstu niðurstöður til þess að 32 prósent bótaþega hafi fengið vangreitt og 23 prósent þeirra fengið ofgreitt.

Hlutfall fjárhæða fer eftir hve háar skuldir og inneignir eru miðað við heildargreiðsluna á árinu. Niðurstöður uppgjörsins sýna fram á að 6% af heildargreiðslu húsnæðisbóta ársins 2024 voru annað hvort of- eða vangreiddar. Nánari skoðun og leiðréttingar munu eiga sér stað fyrir lokauppgjör 2024, sem gæti leitt til breytinga á hlutföllum of- og vangreiðslna. Er því um að ræða fyrstu tölur og uppgjörið birt með þeim fyrirvara.

HMS áætlar húsnæðisbætur samkvæmt upplýsingum sem liggja fyrir hverju sinni og hefur reglubundið eftirlit með umsóknum um húsnæðisbætur til að staðfesta rétt til bóta. Sömuleiðis er HMS í reglubundnu sambandi við húsnæðisbótaþega sem bera ábyrgð á að veita réttar upplýsingar um sínar aðstæður. Fyrstu niðurstöður lokauppgjörsins sýna mikilvægi þess að hafa virkt eftirlit með umsóknum um húsnæðisbætur og tryggja að réttar upplýsingar liggi fyrir svo húsnæðisstuðningurinn sé réttmætur og áreiðanlegur.

Viðtakendur húsnæðisbóta munu fá senda tilkynningu í tölvupósti þegar lokauppgjör þeirra hefur verið birt á island.is. Nánari upplýsingar varðandi uppgjörið og húsnæðisbætur almennt má einnig nálgast á þjónustuvef HMS á island.is.

Lokauppgjör húsnæðisbóta 2024 verður birt á næstu vikum

Langflestir leigusamningar sem ná um markaðsleigu og eru til tólf mánaða eða skemur eru nú ekki vísitölubundnir

Hlutdeild vísitölutengingar hjá styttri samningum hefur lækkað úr 45 prósentum fyrir lagabreytingu niður í 7 prósent eftir lagabreytingu

Mest var breytingin hjá leigufélögum sem rekin eru í hagnaðarskyni

Langflestir leigusamningar sem ná um markaðsleigu og eru til tólf mánaða eða skemur eru nú ekki bundnir við vísitölu. Breytingar á húsaleigulögum sem tóku gildi í september 2024 óheimiluðu vísitölutengingu slíkra samninga, en fyrir lagabreytingu var um helmingur þeirra vísitölubundinn.

Samkvæmt lagabreytingunum er almennt óheimilt að binda verð við vísitölu eða gera aðrar verðbreytingar á tímabundnum leigusamningum sem eru 12 mánuðir eða styttri. Samningar um íbúðir lögaðila sem ekki eru reknar í hagnaðarskyni geta þó verið undanþegnir þessari reglu, líkt og námsmannaíbúðir og áfangaheimili.

Á mynd hér að neðan má sjá hlutfall vísitölubundinna samninga sem ná um markaðsleigu og giltu til tólf mánuði eða skemur í leiguskrá fyrir og eftir gildistöku lagabreytingarinnar. Við markaðsleigu er átt við leigusamninga þar sem leigusalar eru einstaklingar eða hagnaðardrifin leigufélög.

Líkt og myndin sýnir lækkaði hlutdeild vísitölutengingar hjá styttri samningum um markaðsleigu úr 45 prósentum fyrir lagabreytingu niður í 7 prósent eftir lagabreytingu. Í nær öllum tilvikum eru vísitölubundnir samningarnir bundnir við vísitölu neysluverðs.

Hlutdeild vísitölutengdra lækkar úr 76 prósentum í 15 prósent hjá leigufélögum sem rekin eru í hagnaðarskyni

Myndin hér að neðan sýnir hlutfall vísitölubundinna samninga fyrir og eftir gildistöku lagabreytingar eftir tegundum leigusala. Líkt og myndin sýnir voru 22 prósent leigusamninga hjá íbúðum í eigu einstaklinga vísitölubundinn sem giltu í eitt ár eða skemur vísitölubundin fyrir lagabreytingu. Eftir lagabreytingu eru einungis 4 prósent slíkra leigusamninga vísitölubundin.

Hjá leigufélögum sem rekin eru í hagnaðarskyni er breytingin enn meiri fyrir og eftir lagabreytingu. Rúmlega þrír af hverjum fjórum leigusamningum sem giltu í eitt ár eða skemur og voru um íbúðir í eigu hagnaðardrifinna leigufélaga voru bundnir við vísitölu fyrir lagabreytingu, en eftir lagabreytingu eru einungis 15 prósent þeirra vísitölubundnir. Þar á meðal gætu verið leigusamningar sem falla undir undanþágu frá banni við vísitölubindingu styttri leigusamninga.

Minna um vísitölubindingu hjá styttri samningum um markaðsleigu eftir lagabreytingu

Áætlað er að íbúum fjölgi um 221 manns á næstu 5 árum, sem er fjölgun um 5,3 prósent

Fjöldi íbúða í byggingu í takt við spá um fólksfjölgun

Sveitarfélagið stefnir að úthlutun lóða fyrir 388 íbúðir á næstu 5 árum til að tryggja nægt framboð

Sveitarfélagið Múlaþing hefur staðfest endurskoðaða húsnæðisáætlun fyrir árið 2025. Múlaþing er fjölkjarna sveitarfélag þar sem byggðakjarnarnir eru Egilsstaðir, Seyðisfjörður, Djúpavogur og Borgarfjörður eystri.

Samkvæmt áætluninni er gert ráð fyrir að íbúum sveitarfélagsins muni fjölga um 457 á næstu tíu árum, sem gerir 10,9 prósent aukningu. Til samanburðar hefur íbúum fjölgað um 303 á síðastliðnum 5 árum eða um 6,1 prósent. Gert er ráð fyrir að um 70 prósent af væntanlegri fólksfjölgun verði á Egilsstöðum og um 20 prósent á Djúpavogi, en um 10 prósent fjölgunarinnar dreifist milli Seyðisfjarðar og Borgarfjarðar eystra.

Ný spá sveitarfélagsins gerir ráð fyrir heldur minni vexti en í síðastu spá, en sú spá raungerðist nánast að fullu á síðasta ári því íbúum fjölgaði um 55 manns á meðan spáð var að þeim myndi fjölga um 56 manns.

Þörf fyrir um 22 nýjar íbúðir á ári

Samkvæmt húsnæðisáætluninni er gert ráð fyrir að þörf verði fyrir að meðaltali um 22 nýjar íbúðir á ári, sem jafngildir 108 íbúðum á næstu fimm árum og alls 217 íbúðum yfir tíu ára tímabil. Til samanburðar hefur fjölgun íbúða á síðustu fimm árum verið að meðaltali um 21 íbúð og 16 íbúðir á ári síðastliðin tíu ár. Þörfin er metin mest á Egilsstöðum sem er jafnframt stærsti byggðakjarninn í Múlaþingi, auk þess sem metin er næst mest þörf fyrir að fjölga íbúðum á Djúpavogi.

Fjöldi íbúða sem eru í byggingu dugir til að mæta íbúðaþörf

Samkvæmt nýjustu talningu HMS voru 55 íbúðir í byggingu í mars 2025. Það er 21,4 prósent færri en í síðustu talningu í september 2024 og 16,7 prósent færri en á sama tíma í fyrra. Á myndinni hér að neðan má sjá að mikill meirihluti íbúða í byggingu er á fyrsta matsstigi, sem þýðir að jarðvegsvinna sé hafin og í sumum tilfellum er einnig byrjað á undirstöðum. Flestar íbúðir í byggingu eru staðsettar á Egilstöðum en þó nokkur fjöldi er einnig í byggingu á Seyðisfirði.

Fjöldi íbúða sem nú teljast í byggingu ætti að duga til að mæta þeirri íbúðaþörf sem sveitarfélagið áætlar að verði á næstu tveimur árum ef um eðlilega framvindu í þeim framkvæmdum verður að ræða.

Nægilegt framboð lóða og fjölbreyttar íbúðir markmið Múlaþings

Múlaþing leggur áherslu á að framboð fjölbreyttra búsetukosta sé nægilegt með hliðsjón af þróun og þörf í hverjum þéttbýliskjarna á hverjum tíma. Breytt búsetumynstur og nýir atvinnumöguleikar á svæðinu kalla á reglubundna endurskoðun húsnæðisáætlana, til að tryggja að þær endurspegli raunverulega þörf.

Samkvæmt áætluninni eru allar líkur á að nægilegt framboð byggingahæfra lóða verði til staðar á næsta tímabili húsnæðisáætlunarinnar. Með tilliti til breyttrar fjölskyldustærðar er gert ráð fyrir að um helmingur nýrra íbúða sem byggðar verða á næstu tíu árum verði litlar eða meðalstórar. Á sama tíma er talið mikilvægt að hluti meðalstórra og stærri íbúða verði í par-, rað- og fjölbýlishúsum, í samræmi við óskir íbúa og byggðarmynstur.

Nægt lóðaframboð til að mæta vaxandi íbúðaþörf

Múlaþing hefur nú skipulagt lóðir fyrir 388 íbúðir á næstu 5 árum. Lóðaframboð ætti því að mæta vel áætlaðri íbúðaþörf gangi úthlutunaráætlanir eftir. Af þeim lóðum sem áformað er að úthluta á árinu 2025 eru 65 prósent staðsettar á Egilsstöðum, 21 prósent á Seyðisfirði, 8 prósent á Borgarfirði eystra og 7 prósent á Djúpavogi.

Spáð minni en áframhaldandi vexti í Múlaþingi

Fréttir af húsnæðismarkaðnum

Fasteignamat

Brunabótamat

Eignin mín

Skráning fasteigna

Áætlun eignamarka

Fasteignaskrá - áskrift

Mælaborð fasteignaskrár

Um fasteignaskrá

Fáðu yfirsýn yfir fasteignamat, brunabótamat, stærðir og byggingarefni í fasteignaskrá.