Félag slökkviliðsstjóra segir mikilvægt að byggingaröryggisgjaldið nýtist til þess að efla brunavarnir í landinu og samstarf sveitarfélaga um rekstur slökkviliða. Þetta kom fram á aðalfundi félagsins sem haldinn var um síðustu helgi.

Fundurinn fór fram í Hveragerði 19. – 21. mars síðastliðinn, en þar tóku þátt slökkviliðsstjórar um allt land. Fulltrúar brunavarnasviðs HMS tóku einnig þátt á fundinum þar sem þeir voru með fræðsluerindi um málefni slökkviliða.

Á fundinum var byggingaröryggisgjaldið rætt, sem hefur verið innheimt af brunatryggingum frá árinu 2010. Gjaldið, sem áður hét brunavarnagjald, nemur 0,045 prómillum af vátryggingarfjárhæð brunatrygginga fasteigna. Frá árinu 2017 hefur árleg innheimta vegna gjaldsins verið á bilinu 450 – 660 m.kr. og hefur upphæðin runnið beint í ríkissjóð.

„Lífs­nauð­syn“ að slökkvi­lið nýti gjald­ið

Slökkviliðsstjórarnir ræddu mikilvægi þess að byggingaröryggisgjaldið nýttist til þess að efla brunavarnir í landinu og samstarf sveitarfélaga um rekstur slökkviliða, sér í lagi til að mæta erfiðum rekstraraðstæðum og auknum áhættum á ákveðnum svæðum. Hingað til hefur gjaldið ekki runnið til slökkviliðanna.

Einar Strand, slökkviliðsstjóri í Stykkishólmi og talsmaður þessa máls segir það vera lífsnauðsyn fyrir fólkið að koma peningnum sem gjaldið innheimtir til slökkviliðanna og styrkja rekstur þeirra.

„Það er dýrt að reka slökkvilið og þetta snýst um öryggi allra landsmanna,“ segir Einar. „Ef við setjum þessa upphæð í samhengi að þá myndi hún duga til að kaupa einn vel búinn slökkvibíl á hverja einustu slökkvistöð á landinu á sjö til átta ára fresti. Þess í stað fer þessi upphæð beint í ríkissjóð,“ bætir hann við.

Gæti hjálp­að smærri slökkvi­lið­um á lands­byggð­inni

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun hefur fjallað opinberlega um mikilvægi þess að hluti af byggingaröryggisgjaldinu verði nýtt í brunamálin. Árið 2020 lagði starfshópur á vegum stofnunarinnar til að tekjur af gjaldinu færu í svonefndan Brunamálasjóð sem hefði það hlutverk að koma að fjármögnun samræmingarverkefna og eftir atvikum sameiningum slökkviliða. Með því væri hægt að efla starfsemi minni slökkviliða um allt landið.

HMS tók í sama streng árið 2022 í skýrslu um stöðu slökkviliða, þar sem fram kemur að hluti slökkviliða á landsbyggðinni geti ekki sinnt öllum lögbundnum verkefnum. Niðurstöður úttekta HMS benda til þess að styðja þarf betur við slökkviliðin með auknum fjárveitingum, hvetja til aukins samstarfs og jafnvel sameiningar slökkviliða.

Með fjárhagslegum stuðningi í gegnum sameiginlegan sjóð væri hægt að jafna aðstöðumun sveitarfélaga sem hafa takmarkaða fjármuni til ráðstöfunar fyrir lögbundin verkefni slökkviliða. Sömuleiðis gæti slíkur sjóður stutt við lítil slökkvilið í tilfellum þar sem sameining er ekki möguleg, t.d. sökum landfræðilegra aðstæðna. Þannig gæti sjóðurinn veitt nauðsynlegan fjárhagslegan stuðning til að efla slökkvilið landsins og jafnframt virkað sem hvati fyrir aukna samvinnu og mögulegar sameiningar þeirra.

Fjölg­un fast­eigna kalla á auk­in fram­lög til bruna­varna

Á síðustu árum hefur fasteignum fjölgað umtalsvert og hafa tekjur ríkisins í gegnum byggingaröryggisgjaldið aukist samhliða því. Á sama tíma hefur fjölgun fasteigna skapað nýjar áskoranir í brunavörnum.

Stjórnvöld stefna að uppbyggingu 35.000 íbúða á tímabilinu 2023-2032 til að mæta vaxandi íbúðaþörf í landinu, sem krefur slökkvilið um allt land til að stækka viðbragðssvæði sín og mæta auknum kröfum í eldvarnareftirliti.

Með stofnun sameiginlegs sjóðs sem væri fjármagnaður í gegnum byggingaröryggisgjaldið myndi fjármögnun slökkviliða til að efla brunaöryggi í landinu aukast samhliða þeim auknu kröfum sem slökkviliðin standa frammi fyrir vegna væntrar fjölgunar íbúða. HMS telur að slík fjármögnunarleið myndi tryggja að slökkvilið væru betur í stakk búin til að takast á við auknar áskoranir í ört breytilegu samfélagi.