Ráðgjöf

Gott er að byrja ferlið á bráðabirgðagreiðslumati. Þannig færðu svar við því á hvaða verðbili fasteignin má vera sem þú getur keypt miðað við þínar forsendur. Mikilvægt er að vinna þetta út frá réttum forsendum, það gerir leitina árangursríkari.

Þegar það liggur fyrir á hvaða verðbili eignin má vera tekur við næsta skref, þ.e. hvar vilt þú helst búa og hve stóra eign þú þarft? Hér er gott að eyða góðum tíma í að skoða fasteignasíðurnar t.d. fasteignir.is og mbl.is, þannig að draumaeignin fari nú ekki framhjá þér. Við íbúðarleitina er gott að huga að þáttum sem skipta máli fyrir þig og þína fjölskyldu eins og hve langt er í skóla, leikskóla og grunn þjónustu. Hvernig almenningssamgöngum er háttað í hverfinu o.s.frv.

Við skoðun á eign er mikilvægt að gefa sér góðan tíma til að leggja mat á það sem fyrir augu ber og vera ófeimin/n við að spyrja seljanda eða fasteignasala spurninga um ástand eignar. Upplýsingaskylda seljanda er mjög rík í söluferlinu. Mikilvægt er að kynna sér söluyfirlit með upplýsingum frá seljanda um ástand eignarinnar, ekki síst ef seljandi er ekki til staðar til að sýna eignina. Einnig er mikilvægt að skoða alla eignina vel með tilliti til ástands þar sem kaupandi hefur ríka skoðunarskyldu við fasteignakaup. Ef ekki er mikið kapphlaup um eignina þá margborgar sig að skoða eignina aftur áður en lagt er fram tilboð.

Þegar þú hefur fundið réttu eignina þá er næsta skref að gera kauptilboð í hana. Nú þarft þú að spyrja þig hvað þú ert tilbúinn að borga fyrir þessa eign. Mundu þegar kaupandi og seljandi eru búnir að skrifað undir kauptilboðið er kominn á bindandi samningur um kaupin.

Áður en gert er tilboð í íbúð í fjöleignarhúsi, er nauðsynlegt að kynna sér yfirlýsingu húsfélags þar sem meðal annars koma fram húsgjöld á mánuði fyrir íbúð, hvað er innifalið í húsgjöldum, hver er staða framkvæmda við húsið og staða hússjóðs þ.e. er inneign eða skuld. Ef yfirlýsing húsfélags er ekki til staðar þarf að hafa fyrirvara um skoðun á henni í kauptilboði helst innan 10 daga frá samþykki kauptilboðs.

Við tilboðsgerð á að liggja fyrir söluyfirlit sem þú lest vandlega yfir, þar kemur fram lýsing eignar og gallar á eign ef þeir eru til staðar ásamt yfirliti yfir áhvílandi lán á eigninni ef þau eru til staðar. Ef á íbúðinni er áhvílandi lán er tækifæri til að skoða hvort mögulegt er að yfirtaka það og um leið að kanna hvort það sé hagstætt til yfirtöku, en við það getur þú nýtt þér reiknivélina „Berðu saman lánakosti“.

Mundu að setja greiðslur þannig upp í kauptilboði að þú ráðir við að greiða þær. Góð regla er að greiða lokagreiðslu einhverjum mánuðum eftir afhendingu eignar. Afsal er gefið út þegar kaupandi hefur greitt allar kaupsamningsgreiðslur. 

Þegar liggur fyrir samþykkt kauptilboð er næsta skref að fara í greiðslumat hjá þeirri lánastofnun sem þú hyggst taka lán hjá. Þegar greiðslumat liggur fyrir eru lánaskjöl útbúin og í framhaldi af því ert þú látinn vita þegar skjölin eru klár til undirritunar.

Þegar þú hefur staðist greiðslumat og búið er að útbúa skuldabréfið hjá lánastofnuninni er næsta skref að fara í kaupsamning. Í kaupsamningi fer löggiltur fasteignasali yfir kaupsamninginn og fylgigögn hans með kaupanda og seljanda. Mikilvægt er að spyrja út í þá hluti sem þér þykja ekki nógu ljósir áður en þú skrifar undir kaupsamninginn. Við undirritun kaupsamnings er gott að hafa í huga að kaupandi þarf að greiða stimpil- og þinglýsingargjöld sem oftast eru innheimt af fasteignasala sem sér um þinglýsingu skjala.

Í flestum tilfellum semur kaupandi um afhendingu eignar í kauptilboði. Afhending eignar er samkomulag milli kaupanda og seljanda, mikilvægt er að þær áætlanir standist. Við afhendingu tekur við einn mest spennandi hluti kaupferilsins. Nauðsynlegt er að skoða eignina aftur vel við afhendingu samhliða því að njóta þess að vera fluttur inn í eigið húsnæði. Ef fljótlega kemur í ljós galli sem kaupanda var ekki kunnugt um í kauptilboði/kaupsamningi þarf hann að setja sig strax í samband við fasteignasalann sem sá um söluna.

Þegar kaupandi og seljandi hafa uppfyllt sínar skyldur samkvæmt þinglýstum kaupsamningi boðar fasteignasalinn báða aðila í afsal. Lokagreiðsla fer í flestum tilfellum fram samhliða undirritun afsals. Eins og áður hefur komið fram er gott að greiða lokagreiðslu einhverjum mánuðum eftir afhendingu svo kaupandi hafi tíma til að skoða eignina áður en lokagreiðslan er innt af hendi. Ef engin vandamál eru til staðar er lokagreiðsla greidd til seljanda og hann afsalar sér eigninni til kaupandans. Nú hafa hin eiginlegu eigendaskipti átt sér stað. Afsal er síðan sent í þinglýsingu. Þegar búið er að þinglýsa afsali, ert þú orðin/n þinglýstur eigandi eignarinnar.

Þegar eignin er fundin þarf að huga að fjár­mögnun. Mikil­vægt er að kanna greiðslugetu áður en kauptilboð er gert í fast­eign. Hægt er að styðjast við niðurstöðu bráðabirgðagreiðslumats til að áætla greiðslugetuna. Greiðslugeta og eigið fé ræður því hversu hátt lán þú getur tekið, og þá hversu dýra fast­eign þú ræður við að kaupa.

Berðu saman lánakosti er reiknivél sem er gagnleg til að bera saman lán og lána­kosti sem bjóðast á markaðinum og einnig til að taka ákvörðun um hvort skyn­sam­legt sé að yfir­taka lán frekar en að taka ný lán. Athugið að kanna til hlítar skil­mála lána áður en tekin er ákvörðun um yfir­töku. Jafn­framt getur verið hjálp­legt að fá stöðluð upplýs­ingablöð frá lánveit­endum og kynna sér kjör og kosti mismun­andi lána.

Þegar samþykkt kauptilboð liggur fyrir er næsta skref að fara í gegnum lánsumsókn og greiðslumat.  Sótt er um á vefsíðu HMS en einnig er hægt að fá aðstoð ráðgjafa okkar í afgreiðslu eða í gegnum síma.   

Hluti af lánsumsóknarferlinu er að fara í gegnum greiðslumat sem þar sem lánshæfismat og staða á vanskilaskrá er könnuð. Niðurstaða greiðslumats gefur mynd af greiðslugetu heimilisins. 

Þegar skulda­bréf hafa verið gefin út eru þau undir­rituð af kaup­endum og selj­endum og skjölin send til þinglýs­ingar hjá sýslu­manni.  

Þegar þinglýst veðskulda­bréf berst HMS er andvirði skulda­bréfsins, að frádregnum lántöku­kostnaði, ráðstafað í samræmi við fyrir­mæli um ráðstöfun í umsókn.

Greiðslur af íbúðalánum hefjast einum til tveimur mánuðum frá fyrsta vaxta­degi, þ.e. fyrsta dag annars mánaðar frá fyrsta vaxta­degi. Fyrsti vaxta­dagur er fimm dögum frá útgáfu­degi bréfsins.