Hlutverk Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar er að vernda líf og heilsu manna, eignir og umhverfi með því að tryggja faglegan undirbúning mannvirkjagerðar og virkt eftirlit með gæðum, öryggi og heilnæmi. Að stuðla að stöðugleika á húsnæðismarkaði og tryggja almenningi aðgengi...

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun

Skráðu þig á póstlista HMS og fáðu allar nýjustu fréttir sendar í pósthólfið þitt.

Póstlisti HMS

Fræðsla og forvarnir

Gögn og mælaborð

Brunavarnir

Byggingarreglugerð

Byggingarvörur

Fagaðilar í mannvirkjagerð

Fasteignaskrá

Húsnæðisáætlanir

Húsnæðisbætur og leigumál

Landeignaskrá

Lán til einstaklinga

Lán til lögaðila

Lífsferilsgreining (LCA)

Mannvirkjarannsóknasjóður - Askur

Mannvirkjaskrá

Markaðseftirlit

Rafmagnsöryggi

Stofnframlög

Þjónustuflokkar

Húsnæðisbætur

Lánavefur

Öryggi mannvirkja

Sveitarfélagsgátt

Um HMS

Fréttir

Gjaldskrá HMS

Lög og reglugerðir

Umsóknir og eyðublöð

Útgefið efni

Vaxtatafla

Íslenskir leigjendur eru meira en tvöfalt líklegri til að þiggja húsnæðisbætur en erlendir leigjendur 

Erlendir bótaþegar eru á fjölmennari heimilum en íslenskir bótaþegar 

Opinn fundur um stöðu erlendra íbúa á húsnæðismarkaði verður haldinn í húsakynnum HMS að Borgartúni 21, mánudaginn 29. september 2025. 

Vísbendingar eru um ójafna stöðu íslenskra og erlendra leigjenda, þar sem hlutfallslega færri erlendir leigjendur þiggja húsnæðisbætur. Þetta kemur fram í greiningu sem birtist í nýútkominni mánaðarskýrslu HMS.   

Íslenskir leigjendur tvöfalt líklegri að þiggja húsnæðisbætur 

Meirihluti þeirra sem þiggja húsnæðisbætur eru einstaklingar sem fæddir eru hér á landi en 35% húsnæðisbótaþega eru með erlent fæðingarland. Frá árinu 2017 hefur hlutfall erlendra húsnæðisbótaþega hækkað úr 18% á sama tíma og hlutfall erlendra ríkisborgara af íbúum landsins hefur tvöfaldast úr 9% í 18%.  

Heilt yfir hefur húsnæðisbótaþegum fjölgað um 36% frá ársbyrjun 2017 á sama tíma og landsmönnum hefur fjölgað um 17%. Fjölgun húsnæðisbótaþega skýrist að langmestu leyti af fjölgun erlendra húsnæðisbótaþega, en þeim hefur fjölgað um 181% á tímabilinu á meðan íslenskum húsnæðisbótaþegum fjölgaði um 6%. Á sama tíma varð 136% fjölgun meðal íbúa með erlent ríkisfang hér á landi, en 6% fjölgun meðal íbúa með íslenskt ríkisfang.  

Erlendir ríkisborgarar á leigumarkaði eru þó ólíklegri en íslenskir ríkisborgar til að þiggja húsnæðisbætur. Samkvæmt upplýsingum úr búsetukönnunum og húsnæðisbótagrunni HMS þiggja á bilinu 15-20% erlendra á leigumarkaði húsnæðisbætur samanborið við um 34-37% íslenskra á leigumarkaði. 

Lægri húsnæðisbætur á hvern heimilismann meðal erlendra bótaþega  

Í nýliðnum ágústmánuði bjuggu að meðaltali 2,1 heimilismaður á heimilum erlendra bótaþega, en þeim hefur fækkað úr 2,2 að meðaltali í janúar 2017. Á heimilum íslenskra húsnæðisbótaþega bjuggu aftur á móti að meðaltali 1,6 heimilismenn í ágúst, en þeim hefur fækkað úr 1,9 að meðaltali í janúar 2017.  

Hámarksupphæð húsnæðisbóta hækkar ekki í jöfnu hlutfalli við fjölda heimilismanna, heldur eru viðbótarbætur lækkandi fyrir hvern viðbótar heimilismann. Sökum þess að fleiri búa á heimilum erlendra húsnæðisbótaþega er meðalbótafjárhæð á hvern heimilismann lægri meðal erlendra bótaþega samanborið við íslenska bótaþega. Í ágúst munaði rúmlega 21% á meðalbótafjárhæð á hvern heimilismann eftir uppruna bótaþega, en munurinn hefur farið vaxandi úr tæpum 12% árið 2017.  

Opinn fundur um húsnæðisaðstæður aðfluttra 

Í frétt HMS frá því í vor má lesa að HMS telur að um 37 þúsund fullorðnir gætu verið vantaldir á leigumarkaði vegna misræmis milli kannana um búsetu einstaklinga og eigendaskráningar úr fasteignaskrá. Samkvæmt búsetukönnunum HMS voru um 15% fullorðinna á leigumarkaði árið 2024 en kannanirnar hafa ekki náð til erlendra íbúa nema að óverulegu leyti. 

Sem liður í að bæta upplýsingasöfnun um stöðu erlendra íbúa á húsnæðismarkaði lét HMS framkvæma netkönnun meðal félagsmanna Eflingar, VR og Einingar-Iðju sem eru með annað hvort erlent upprunaland eða ríkisfang. Niðurstöður könnunarinnar verða kynntar á opnum fundi í húsakynnum HMS að Borgartúni 21, mánudaginn 29. september næstkomandi. 

Erlendir á leigumarkaði eru ólíklegri til að þiggja húsnæðisbætur en íslenskir leigjendur  

Mánaðarskýrsla HMS fyrir september 2025 er komin út, en hana má nálgast með því að smella á hnappinn hér fyrir neðan. Í skýrslunni kemur meðal annars fram að á fasteignamarkaði lækkaði íbúðaverð að raunvirði á síðustu tólf mánuðum, en mikið framboð íbúða á sölu heldur aftur af verðhækkunum. Í skýrslunni kemur einnig fram að á lánamarkaði hafa hrein ný íbúðalán ekki verið hærri í fjögur ár.

Gogn_manadarskyrsla_september25HMS.xlsx

Yfir þúsund kaupsamningar um íbúðarhúsnæði í júlí 

Á fasteignamarkaði var meira keypt af notuðum íbúðum í júlímánuði heldur en á fyrri árum, á meðan nýjar íbúðir seldust verr. Fasteignaverð hefur lækkað að raunvirði á síðustu tólf mánuðum, en mikið framboð íbúða á sölu heldur aftur af verðhækkunum.

Um 5.000 íbúðir voru til sölu í upphafi septembermánaðar og hafði sá fjöldi nær tvöfaldast frá upphafi árs 2023. Nýjar íbúðir á sölu voru um 2.000 í byrjun mánaðarins, en um helmingur þeirra hafði verið óseldur í meira en 200 daga.

Ísland og Nýja-Sjáland hafa bæði glímt við afleiðingar mikillar fólksfjölgunar á síðustu 10 árum auk skarpra vaxtalækkana á tímum heimsfaraldursins. Á allra síðustu árum hefur íbúðaverð hins vegar lækkað á Nýja-Sjálandi á meðan það hefur haldið áfram að hækka hérlendis, að öllum líkindum vegna meiri fólksfjölgunar, mikilla launahækkana og verðtryggingar.  

Á leigumarkaði eru erlendir ólíklegri til að þiggja húsnæðisbætur en Íslendingar. Leigjendur sem fá húsnæðisbætur og koma erlendis frá búa sömuleiðis fleiri á hverju heimili og fá því að jafnaði lægri húsnæðisbætur á hvern heimilismann.

Brunavarnir í leiguhúsnæði reynast mun lakari en í eigin húsnæði, samkvæmt mælingu HMS á stöðu leigjenda. Mikill meirihluti leiguíbúða hefur reykskynjara, en minna en helmingur þeirra hefur auðrataða og greiðfæra neyðarútganga.

Hrein ný íbúðalán til heimila ekki hærri í fjögur ár 

Á lánamarkaði hafa hrein ný íbúðalán til heimila ekki verið hærri í fjögur ár. Í nýliðnum júlímánuði voru ný óverðtryggð íbúðalán til heimila meiri en upp- og umframgreiðslur, í fyrsta skipti frá því í janúar 2023.

Starfsfólki tekið að fækka í byggingariðnaði samhliða minnkandi veltu

Á byggingarmarkaði er starfsfólki í byggingariðnaði tekið að fækka og velta hefur dregist saman að raunvirði eftir fjögurra ára vöxt í greininni. Erlendum starfsmönnum hefur fækkað um 135, en starfsmönnum í byggingargeiranum með íslenskan bakgrunn hefur fjölgað lítillega á sama tíma.

Björnis brunabangsi fékk hjartnæmar móttökur þegar hann lenti á Keflavíkurflugvelli 19. ágúst sl. Leikskólabörn frá Reykjanesbæ, fulltrúar frá Brunavörnum Suðurnesja og Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins tóku á móti Björnis á Keflavíkurflugvelli, en sjónvarpsþættir um bangsann hafa þegar notið mikilla vinsælda hjá börnum hérlendis á RÚV.

Björnis brunabangsi mun aðstoða slökkvilið landsins við að efla forvarnir og fræðslu, sérstaklega gagnvart yngstu kynslóðinni. Verkefnið byggir á þremur meginþáttum:

Huggunarbangsi á dælubílum - Bangsi verður í öllum dælubílum landsins til að veitir börnum öryggi og huggun þegar slökkviliðið kemur að í erfiðum aðstæðum.

Eldvarnarfræðsla í leikskólum - Elsta árgangi leikskólabarna verður sýnt fræðslumyndband með Björnis og litabók dreift sem styður við nám og umræðu um eldvarnir á heimilum.

Björnis heimsækir slökkviliðin – Björnis mun ferðast um landið og heimsækja slökkviliðin. Dagskrá um ferðir Björnis er í vinnslu og mun viðkomandi slökkvilið auglýsa komu hans í heimsókn.

Móttökurnar sem Björnis brunabangsi hefur fengið sýnir að fjölmörg tækifæri eru í forvarnarstarfi sem skapar traustan grunn fyrir áframhaldandi uppbyggingu, þar sem verkefnið býður upp á aukið samstarf við leikskóla um allt land, markvissa þátttöku viðbragðsaðila í fræðslu og nýjar leiðir til að virkja samfélagið í heild í umræðu um brunavarnir.

Björnis brunabangsi er virkur á samfélagsmiðlunum og má finna hann á Facebook, Instagram og Tiktok.

HMS er stoltur samstarfs- og styrktaraðili verkefnisins og mun vinna með slökkviliðunum landsins og öðrum hagsmunaaðilum að innleiðingu þess í samræmi við hlutverk HMS á sviði brunavarna. Verkefnið er liður í metnaðarfullri áætlun um að efla brunavarnir á heimilum landsmanna.   

Björnis brunabangsi fluttur til Íslands

HMS birtir spurningu mánaðarins á byggingarreglugerd.is. Með spurningu mánaðarins er leitast við að svara algengum spurningum sem sérfræðingum HMS á sviði starfsumhverfis mannvirkjagerðar berast í gegnum netfangið byggingarreglugerd@hms.is. 

Spurning mánaðarins í september fjallar um hvað er CE-merking byggingarvöru og af hverju er hún mikilvæg. 

Hvað er CE-merking byggingarvöru og af hverju er hún mikilvæg? 

HMS boðar til opins fundar um stöðu íbúðauppbyggingar fyrir landið allt þriðjudaginn 23. september. HMS mun þá gefa út greiningu á niðurstöðum septembertalningar á íbúðum í byggingu. Fundurinn hefst kl. 12:00 í húsnæði HMS í Borgartúni 21. Léttar veitingar verða í boði fyrir fundargesti. Fundinum verður hægt að fylgjast með í streymi.

Á fundinum verða kynntar niðurstöður talningarinnar og verða einnig ávarpaðar áskoranir og sjónarmið sveitarfélaga og byggingaraðila þegar kemur að uppbyggingu íbúðarhúsnæðis.

Staða íbúðauppbyggingar og framtíðarhorfur
Jón Örn Gunnarsson, sérfræðingur hjá HMS

Sjónarmið byggingaraðila
Rannveig Eir Einarsdóttir, forstjóri Reir verks ehf.

Pallborðsumræður
Jón Örn Gunnarsson, sérfræðingur hjá HMS
Rannveig Eir Einarsdóttir, forstjóri Reir verks ehf.
Regína Ásvaldsdóttir, bæjarstjóri Mosfellsbæjar

Fundarstjóri verður Jónas Atli Gunnarsson hagfræðingur hjá HMS

Fundur um stöðu íbúðauppbyggingu og framtíðarhorfur

Fundur um stöðu íbúðauppbyggingu og framtíðarhorfur

Póstlisti HMS

Útgáfuáætlun

Skráning á viðburð

Póstlisti HMS

Útgáfuáætlun

Fleiri fréttir

Erlendir á leigumarkaði eru ólíklegri til að þiggja húsnæðisbætur en íslenskir leigjendur

Mánaðarskýrsla HMS september 2025

Björnis brunabangsi fluttur til Íslands

Hvað er CE-merking byggingarvöru og af hverju er hún mikilvæg?

Fleiri fréttir

Erlendir á leigumarkaði eru ólíklegri til að þiggja húsnæðisbætur en íslenskir leigjendur

Mánaðarskýrsla HMS september 2025

Björnis brunabangsi fluttur til Íslands

Hvað er CE-merking byggingarvöru og af hverju er hún mikilvæg?