Áætlun eignamarka
Áætlun eignamarka
Um áætlun eignamarka
Um áætlun eignamarka
Ástæða þess að verkefnið fór af stað hjá HMS er að ná fram heildstæðri mynd af eignarhaldi fasteigna á Íslandi og gera afmarkanir aðgengilegar í kortaviðmóti landeignaskrár. Með því er hægt að styðja við stefnumörkun og stjórnsýslu er varðar eignarhald lands á Íslandi.
Samkvæmt lögum bera landeigendur sjálfir ábyrgð á að gera merki sín skýr. Skýr merki eru þau sem eru hnitsett með lögformlegum hætti eða óumdeild og skýr frá náttúrunnar hendi.
Enn á eftir að kortleggja fjölda margar jarðir í dreifbýli og því getur verið erfitt að átta sig á staðsetningu fasteigna og hvert eignarhaldið er á tilteknum landsvæðum. Það getur skapað óvissu við kaup, sölu og veðsetningu eigna, skipulagsvinnu, undirbúning og framfylgni ýmissa framkvæmda og svo framvegis.
Markmiðið með ætlun eignamarka er að draga úr þessari óvissu en jafnframt draga fram og gera sýnileg þau svæði þar sem eignarhald lands er háð óvissu eða þar sem deilur eru um landsvæði.
Áætluð eignamörk eru til hagsbóta fyrir landeigendur jafnt sem stjórnvöld. Með verkefninu um áætlun eignamarka er HMS að:
- Áætla áður ókortlögð landamerki í landeignaskrá og ná þannig fram bættri heildarsýn yfir eignarhald lands á íslandi.
- Auka og auðvelda aðgengi að upplýsingum um afmarkanir lands og lóða til hagsbóta fyrir landeigendur og aðra sem þurfa á upplýsingum að halda. Auknar upplýsingar geta aukið verðmæti lands, komið að notum við kaup og sölu, skipulag fjallskila, arðgreiðslu vegna hlunninda, veiði og svo framvegis.
- Auðvelda stjórnvöldum og öðrum að taka upplýstar ákvarðanir við gerð skipulags- og framkvæmdaáætlana og framkvæmd laga sem eru háð afmörkun fasteigna samanber ákvæði jarðalaga um leyfi ráðherra um ráðstöfun fasteignar ef viðtakandi réttar og tengdir aðilar eiga fyrir fasteign eða fasteignir sem eru samanlagt 1.500 hektarar eða meira að stærð.
Þar sem eignarhald lands er óljóst eða þar sem deilur eru um merki, munu áætluð merki einfaldlega sýna óvissuna en leysa hana ekki. HMS mun því ekki leysa úr landamerkjadeilum. Í þeim tilfellum þar sem heimildir eru ekki skýrar um legu merkja milli jarða mun HMS merkja svæðið sem óvisst eignarhald. Vonast er til að eigendur geti skýrt merkin milli jarða og komið ábendingum til HMS gengum þar til gert athugasemdarform á Ísland.is.
Áætlun eignamarka hefur ekki áhrif á tilvist eða efni eignarréttinda jarðeigenda. Nánar um lagaheimild HMS til að áætla eignamörk í 3. grein a. laga nr. 6/2001 um skráningu, merki og mat fasteigna.
Gögn að baki áætlaðra landamerkja
Við áætlun eignamarka er stuðst við margskonar opinber gögn. Upplýsingar úr ýmsum heimildum eru lesnar saman og túlkaðar og merki og hornmörk áætluð og sett fram á korti eftir bestu samvisku. Gögnin sem lögð eru til grundvallar eru:
- Landamerkjalýsingar á Þjóðskjalasafni Íslands
- Þinglýst skjöl (landamerkjayfirlýsingar, afsöl og fleira)
- Mæli- og lóðarblöð frá sveitarfélögum
- Upplýsingar úr Nýbýlaskrá Landnáms ríkisins á Þjóðskjalasafni Íslands
- Ýmis önnur skjöl í vörslu HMS
Til stuðnings eru almenn óþinglýst gögn eins og:
- Örnefnavefsjá Náttúrufræðistofnunar
- Örnefnasafn stofnunar Árnastofnunar Magnússonar í íslenskum fræðum
- Stafrænar upplýsingar um legu ræktaðs lands (túnkort LBHÍ)
- Hæðarlíkan og vatnafarsupplýsingar frá Náttúrfræðistofnun
- Loftmyndir í hágæðaupplausn frá Loftmyndum ehf.
- Og fleiri
Áætluð landstærð
Út frá staðsetningu áætlaðra merkja er hægt að finna út áætlaða stærð landeignar. Áætluð stærð er samanlögð mæld stærð allra séreignar- og sameignarskika jarðar að frádreginni landstærð annarra skráðra fasteigna innan merkja jarðar.
Skráningu landstærðar jarða verður ekki breytt í fasteignaskrá þó að merki þeirra séu áætluð. Slík breyting á skráningu fasteignar krefst fullnaðarskráningar landeignar sem landeigandi þarf að fá merkjalýsanda til að framkvæma. Hér má finna lista yfir merkjalýsendur
Kostnaður
Áætlun á merkjum jarða eru eigendum að kostnaðarlausu. Ætli eigandi að láta gera merkjalýsingu um eign sína, er það utan þessa verkefnis og fellur sá kostnaður á eiganda.
Ferill verkefnis
Undanskilið verkefninu
- Engin ný skjöl eða samningar eru gerðir við áætlun eignamarka.
- Fullnaðarskráning jarðar með tilheyrandi gerð merkjalýsingar er ekki hluti af áætlun eignamarka. Merkjalýsing er einungis gerð af frumkvæði landeiganda sjálfra.
- Skráningu fasteignar er ekki breytt við áætlun eignamarka, sérstaklega ber að nefna að skráðri landstærð eignarinnar er ekki breytt.
- Skráning eða yfirferð á hvers konar óbeinum eignarréttindum líkt og ítökum.
- Fasteignir af gerðinni lóð eru undanskildar í fyrstu atrennu.
- Áætlun eignamarka tekur ekki á landamerkjum út í vötn, ár og sjó. Né réttindum sem þeim fylgja.
Fullnaðarskráning
Fullnaðarskráning er skráning í fasteignaskrá sem sum uppfyllir lögbundnar kröfur sem gerðar eru til skráningarinnar á þeim tíma sem skráning á sér stað. Fullnaðarskráning byggist á heimildum, þinglýstum eða staðfestum af sveitarfélagi og sýnir hnitsetta afmörkun fasteignarinnar í heild, þar með taldir allir skikar í séreign og sameign.
Lög og reglugerðir um áætlun eignamarka
6/2001: Lög um skráningu, merki og mat fasteigna