30. maí 2025
21. mars 2024
Mánaðarskýrsla hagdeildar HMS fyrir mars 2024
HMS hefur birt mánaðarskýrslu sína fyrir marsmánuð 2024. Hægt er að nálgast skýrsluna með því að smella á hnappinn neðst á síðunni, en helstu atriði hennar eru eftirfarandi:
- Fasteignamarkaðurinn virðist hafa hitnað í febrúar, en vísitala íbúðaverðs og gögn um fasteignaauglýsingar gefa vísbendingu um aukna virkni og hærra íbúðaverð. Breytingin er mest í nágrenni höfuðborgarsvæðisins, en HMS telur að íbúðakaup Grindvíkinga hafi haft þar áhrif.
- Markaðurinn fór hins vegar nokkuð rólega í stað í janúar, þar sem kaupsamningum fækkaði á milli mánaða í öllum landshlutum. Þó voru kaupsamningarnir fleiri en í janúar á síðasta ári.
- Fasteignaviðskipti eru drifin áfram af nýbyggingum, en hlutdeild þeirra í kaupsamningum hefur ekki verið jafnmikil á síðustu mánuðum og frá því að mælingar HMS hófust árið 2006.
- Leigumarkaðurinn ber merki um viðsnúning, þar sem leiguverð hækkar hratt umfram almennt verðlag. Einnig bendir leigumarkaðskönnun HMS til þess að staða leigjenda hafi versnað á síðasta ári.
- Minni breytileiki er á leiguverði stærri íbúða eftir póstnúmerum, sem bendir til þess að leigjendur þeirra sækist ekki jafnmikið í að búa miðsvæðis í Reykjavík og leigjendur minni íbúða.
- Lánamarkaðurinn sýnir lítils háttar aukningu í hreinum nýjum útlánum á milli desember og janúar, þrátt fyrir að kaupsamningum fækkaði milli mánaða. Þetta bendir til aukinnar skuldsetningar fasteignakaupenda og að þeir séu háðari lánsfjármögnun en síðustu misseri.
- Byggingarmarkaðurinn hefur dregist saman á síðustu mánuðum, en fyrstu niðurstöður úr nýjustu íbúðatalningu HMS sýna að framkvæmdum hafi fækkað á síðustu 12 mánuðum. Á sama tíma hefur atvinnulausum fjölgað í byggingariðnaði.
- Færri börn og öldrun þjóðar kallar á fleiri íbúðir. Greining HMS á íbúðaþörf sýnir að færri íbúar búa nú í hverri íbúð en fyrir 30 árum síðan. Hins vegar bendir fækkun barna og fjölgun íbúa á efri árum til þess að fullorðnir búi þrengra en áður.
Vísbendingar um meiri þrýsting samhliða íbúðakaupum Grindvíkinga
Gögn um fasteignaauglýsingar benda til að miklar breytingar hafi átt sér stað í umsvifum á fasteignamarkaði í febrúar. Um 1.400 auglýstar fasteignir voru teknar úr sölu í febrúar og voru þær helmingi fleiri en í janúar. Hlutfallslega átti mesta breytingin sér stað í nágrenni höfuðborgarsvæðisins.
Vísbendingar um verðþrýsting má einnig sjá í nýrri vísitölu íbúðaverðs, sem HMS kynnti þriðjudaginn 19. mars. Hækkun vísitölunnar um 1,9 prósent á milli mánaða í febrúar er að mestu leyti tilkomin vegna verðhækkunar á fjölbýli, en vísitala fjölbýlis á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 2,1%. Hafa ber þó í huga að sveiflur eru á nýrri vísitölu íbúðaverðs og undirvísitölum hennar á milli mánaða, en vísitala fjölbýlis á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 2,0% á tveimur mánuðum í febrúar.
Vísitala fjölbýlis á landsbyggðinni hækkaði sérstaklega mikið, eða um 6,4% á milli mánaða. Þessi hækkun er fyrst og fremst tilkomin vegna aukinnar virkni á fasteignamarkaðnum á Suðvesturhorni landsins og voru kaupsamningar í Reykjanesbæ að minnsta kosti þrefalt fleiri í febrúar en í janúarmánuði.
Breytt samsetning þjóðar kallar á fleiri íbúðir
Lýðfræðilegar breytingar svo sem lækkandi fæðingartíðni og hækkandi meðalaldur hafa gert það að verkum að þörf er á fleiri íbúðum á hvern íbúa en áður.
Á síðustu 30 árum hefur íbúðum fjölgað meira en íbúum. Breytt samsetning íbúanna bendir hins vegar til þess að íbúar á fullorðinsaldri búi nú þrengra en áður. Myndin hér að neðan sýnir þróun íbúa á íbúð á aldrinum 18-60 ára, að því gefnu að eina íbúð þurfi fyrir hverja tvo íbúa yfir 60 ára aldri.