26. september 2025
26. september 2025
Erfitt að fjölga íbúðum fyrir tekjulægri heimili í núverandi fjármögnunarumhverfi
- Hátt vaxtastig og fjármögnunarkostnaður gerir rekstur óhagnaðardrifinna leigufélaga erfiðan
- Byggingarhæfar lóðir vantar til þess að tryggja áframhaldandi uppbyggingu íbúða fyrir tekju- og eignaminni heimili
- Samstarfavettvangurinn hyggst leggja fram tillögur að breytingum á fjármögnun íbúða innan almenna íbúðakerfisins
Í síðustu viku hittust fulltrúar óhagnaðardrifinna húsnæðisfélaga ásamt HMS á samráðsvettvangi sem myndaður var til að efla uppbyggingu íbúða með viðráðanlegum húsnæðiskostnaði. Vettvangurinn var stofnaður í kjölfar rammasamnings ríkis og sveitarfélaga og hefur reynst vel sem formlegur vettvangur samráðs milli félaganna og stjórnvalda.
Samstarfsvettvangur óhagnaðardrifinna húsnæðisfélaga - frá vinstri: Jónas Páll Jakobsson framkvæmdastjóri Brynju leigufélags, Einar Georgsson framkvæmdastjóri Brákar íbúðafélags, Björn Traustason framkvæmdastjóri Bjargs íbúðafélags, Magnús Orri Einarsson tæknistjóri Félagsstofnunar stúdenta, Böðvar Jónsson framkvæmdarstjóri Byggingarfélags námsmanna, Sigrún Árnadóttir framkvæmdastjóri Félagsbústaða, Þórarinn Snorri Sigurgeirsson skrifstofustjóri Landssamtakanna Þroskahjálpar, Elmar Erlendsson framkvæmdastjóri húsnæðissviðs HMS og Iða Marsibil Jónsdóttir framkvæmdastjóri leigufélagsins Bríetar.
Á fundinum var fjallað um stöðu verkefna sem félögin vinna að og helstu hindranir í vegi áframhaldandi uppbyggingar. Þar var m.a. bent á að hátt vaxtastig og óhagstæð fjármögnunarskilyrði geri ný verkefni áfram erfið og nýjar íbúðir séu víða ekki sjálfbærar án niðurgreiðslu félaganna. Það verði til þess að íhuga þurfi vandlega hvort raunverulega sé hægt að fara af stað með næstu uppbyggingarverkefni. Slípa þurfi til stuðningskerfi hins opinbera ma. með meiri sveigjanleika í veitingu stofnframlaga svo hægt sé að nýta það fjármagn með markvissari hætti. Hækka þyrfti stofnframlög og viðbótarframlög til íbúða sem sérstaklega eru ætlaðar fötluðu fólki og leita leiða til þess að bjóða langtímalán með lægri vöxtum heldur en bjóðast félögunum nú.
Skortur sé á byggingarhæfum lóðum þrátt fyrir fögur fyrirheit og jákvæðar undirtektir sveitarfélaga þá hafi lítið raungerst að undanförnu. Mikil eftirspurn er eftir íbúðum hjá öllum félögunum og hafa biðlistar aukist verulega undanfarin ár sem getur jafnvel tekið fleiri áratugi að vinna upp mv. núverandi framgang.
Ferlar hjá sveitarfélögum og byggingarfulltrúum geta verið tímafrekir og afgreiðsla erinda dregist um of. Tafir við gerð lóðaleigusamninga og í afgreiðslu byggingarleyfisumsókna ásamt íþyngjandi regluverki, með kröfuharðri byggingareglugerð, eykur á kostnað uppbyggingarverkefna sem veldur hærra leiguverði en annars væri hægt að bjóða. Þrátt fyrir yfirlýst markmið um einföldun regluverks hefur lítið sést til slíkra umbóta í framkvæmd. Þá hefur slökkviliðið í auknum mæli sett fram kröfur um brunavarnir sem í einhverjum tilfellum eru taldar ganga lengra en kveðið er á um í byggingareglugerð.
Að samstarfsvettvangnum koma ásamt HMS; Leigufélagið Bríet, Brák íbúðafélag, Bjarg íbúðafélag, Byggingafélag námsmanna, Félagsstofnun stúdenta, Félagsbústaðir, Búseti, Landssamtökin Þroskahjálp og Brynja leigufélag.
Hópurinn mun á næstunni leggja fram tillögur um breytingar á fjármögnun og regluverki sem snýr að almennum íbúðum, til að tryggja að leiguverð standi undir markmiðum almennra íbúða um að það fari ekki umfram fjórðung tekna tekjulægri leigjenda.