Hlutverk húsnæðisáætlana er að draga fram mynd af því hver staða húsnæðismála er í hverju sveitarfélagi fyrir sig, greina framboð og eftirspurn eftir margvíslegum húsnæðisformum og setja fram áætlun um hvernig sveitarfélagið ætlar að mæta húsnæðisþörf heimila, bæði til skemmri og lengri tíma.Megin markmið með gerð húsnæðisáætlana er því að stuðla að auknu húsnæðisöryggi heimilanna.

Mark­mið og til­gang­ur hús­næð­is­á­ætl­ana

Það er tilgangur laga um húsnæðismál að stuðla að því með lánveitingum og skipulagi húsnæðismála að fjármunum verði sérstaklega varið til þess að auka möguleika fólks á að eignast eða leigja húsnæði á viðráðanlegum kjörum. Til þess að tilgangi laganna verði náð þurfa sveitarfélög að greina stöðu húsnæðismála innan sinna marka og setja sér áætlun um hvernig þeim málum skuli háttað. Megin markmið með gerð húsnæðisáætlana sveitarfélaga er því að stuðla að auknu húsnæðisöryggi heimila í hverju sveitarfélagi. 

Hverj­ir gera hús­næð­is­á­ætl­an­ir?

Sveitarstjórnir fara með stefnumótun húsnæðismála í hverju sveitarfélagi fyrir sig en í 5. gr. laga um húsnæðismál nr. 44/1998 segir að sveitarstjórn beri ábyrgð á og hafi frumkvæði að því að leysa húsnæðisþörf þess fólks í sveitarfélaginu sem þarfnast aðstoðar við húsnæðisöflun. Í því skyni skal sveitarstjórn fylgjast með þörf á húsnæði í sveitarfélaginu. Þá segir í 14. gr. laganna að sveitarfélög skuli greina með reglubundnum hætti þörf fyrir íbúðir í sveitarfélaginu og gera áætlanir til fjögurra ára fyrir sveitarfélagið um hvernig þörf fyrir íbúðarhúsnæði verður mætt. 

Reglugerðnr. 1248/2018 um húsnæðisáætlanir sveitarfélagaer sett í framhaldi af breytingu á lögum nr. 44/1998 um húsnæðismál og er þar m.a. kveðið á um að öll sveitarfélög skuli gera húsnæðisáætlun til fjögurra ára í senn og þær skuli uppfærðar árlega með tilliti til breytinga og þróunar sem orðið hafa á forsendum hennar á milli ára. Þá kemur fram að sveitarfélög skuli tryggja að húsnæðisáætlun sveitarfélagsins sé í samræmi við gildandi fjárhags- og skipulagsáætlanir sveitarfélagsins og eftir atvikum aðrar áætlanir sem áhrif hafa á þróun hús­næðis­mála.

Uppfærðum húsnæðisáætlunum skal skila til HMS eigi síðar en 1. mars ár hvert og skal fyrstu útgáfu húsnæðisáætlana skilaðeigi síðar en 1. mars 2019.

Mikilvægt er sveitarfélög móti sér stefnu í húsnæðismálum til lengri og skemmri tíma og að gerð húsnæðisáætlana verði samstarfsverkefni innan stjórnsýslu sveitarfélags, með aðkomu félagsþjónustu, skipulagsyfirvalda, fjármálastjóra og umsjónaraðila fasteigna sveitarfélags (byggingafulltrúa).