Hlutverk Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar er að vernda líf og heilsu manna, eignir og umhverfi með því að tryggja faglegan undirbúning mannvirkjagerðar og virkt eftirlit með gæðum, öryggi og heilnæmi. Að stuðla að stöðugleika á húsnæðismarkaði og tryggja almenningi aðgengi...

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun

Skráðu þig á póstlista HMS og fáðu allar nýjustu fréttir sendar í pósthólfið þitt.

Póstlisti HMS

Fræðsla og forvarnir

Gögn og mælaborð

Brunamálaskólinn

Byggingarreglugerð

Byggingarvörur

Fagaðilar í mannvirkjagerð

Fasteignaskrá

Húsnæðisáætlanir

Húsnæðisbætur og leigumál

Landeignaskrá

Lán til einstaklinga

Lán til lögaðila

Lífsferilsgreining (LCA)

Mannvirkjarannsóknasjóður - Askur

Mannvirkjaskrá

Markaðseftirlit

Rafmagnsöryggi

Slökkviliðin

Stofnframlög

Þjónustuaðilar brunavarna

Þjónustuflokkar

Húsnæðisbætur og lán

Lánavefur

Öryggi mannvirkja

Brunavarnir

Sveitarfélagsgátt

Um HMS

Fréttir

Gjaldskrá HMS

Lög og reglugerðir

Umsóknir og eyðublöð

Útgefið efni

Vaxtatafla

Nærri 3.000 ný heimili tekju- og eignalægri fjölskyldna með viðráðanlegan húsnæðiskostnað með aðstoð stofnframlaga.

Höfuðborgarsvæðið ber uppi uppbyggingu innan almenna íbúðakerfisins. Þar hafa rúmlega þrjár af hverjum fjórum íbúðum verið reistar með stofnframlögum.

Um 41 prósent af úthlutuðum íbúðum eru ætlaðar aðilum vinnumarkaðarins fyrir tekju- og eignalægri heimili.

Frá því að reglur um stofnframlög tóku gildi á seinni hluta árs 2016 hefur fram til þessa verið úthlutað stofnframlögum til byggingar eða kaupa á samtals 4.051 íbúð í 43 sveitarfélögum um allt land. Heildarfjárhæð stofnframlaga ríkisins er um 33 milljarðar króna og heildarfjárfesting í verkefnunum um 160 milljarðar króna. Stofnframlög sveitarfélaga í þessum verkefnum nema um 19 milljörðum króna.

Til úthlutunar í ár eru 7,3 milljarðar króna og vinnur HMS úr umsóknum sem bárust í fyrstu úthlutun ársins. Alls bárust umsóknir vegna 393 íbúða og hafa umsóknir verið samþykktar af HMS og viðkomandi sveitarfélagi þar sem íbúðir verða staðsettar vegna 36 íbúða fram til þessa.

Höfuðborgarsvæðið hefur fram til þessa borið uppi uppbyggingu almenna íbúðakerfisins og þar er Reykjavíkurborg með langflestar íbúðir eðs samtals 2.540 íbúðir sem er nærri tvær af hverjum þremur af öllum íbúðum sem hefur verið úthlutað stofnframlögum til og um 81 prósent íbúða sé litið eingöngu til höfuðborgarsvæðisins. Þar á eftir eru næstflestar íbúðirnar á Vesturlandi og þar helst á Akranesi þar sem 119 íbúðir hafa verið fjármagnaðar með stofnframlögum. Dreifingin er nokkuð jöfn á milli annarra landshluta og eru íbúðir í öllum landshlutum. Fæstar íbúðir eru á Norðurlandi vestra þar sem einungis hefur verið úthlutað stofnframlögum til uppbyggingar á 57 almennum íbúðum fram til þessa.

Nærri 3.000 ný heimili með viðráðanlegan húsnæðiskostnað með aðstoð stofnframlaga

Teknar hafa verið í notkun 2.934 búðir og þær nú öruggt heimili með viðráðanlegan húsnæðiskostnað fyrir fjölskyldur í 32 sveitarfélögum um allt land. Áætla má að fjöldi einstaklinga sem býr í íbúðunum sé um 7.000 manns ef miðað er við landsmeðaltal um að 2,4 íbúar búi að meðaltali í hverri íbúð sem tekin hefur verið í notkun. Flestar tilbúnar íbúðir eru á höfuðborgarsvæðinu þar sem um þrjár af hverjum fjórum tilbúnum íbúðum eru staðsettar eða samtals 2.218 íbúðir. Þar á eftir er framboðið næstmest á Suðurnesjum og á Norðurlandi eystra þar sem í báðum landshlutum eru 133 íbúðir sem eru tilbúnar.

Stofnframlög eru stuðningur í formi eigin fjár sem veitt eru til uppbyggingar á leiguíbúðum fyrir tekju- og eignaminni heimili til að auka húsnæðisöryggi leigjenda og stuðla að því að húsnæðiskostnaður sé í samræmi við greiðslugetu leigjenda eða að jafnaði ekki umfram fjórðung tekna. Stofnframlögin sem eru veitt bæði til byggingar og kaupa á íbúðum eru veitt annars vegar fyrir hönd ríkisins í gegnum HMS og hins vegar frá viðkomandi sveitarfélagi þar sem íbúðirnar koma til með að vera staðsettar í.

Stofnframlag ríkisins er 18 prósent af stofnkostnaði íbúðanna og framlag sveitarfélags er 12 prósent. Ríki er heimilt er að veita allt að 4 prósent viðbótarframlag vegna íbúðarhúsnæðis á vegum sveitarfélaga, íbúðarhúsnæðis ætlað námsmönnum eða fötluðu fólki. Einnig er heimilt að veita sérstakt byggðaframlag vegna byggingar almennra íbúða á svæðum þar sem skortur er á leiguhúsnæði og bygging íbúða hefur verið í lágmarki.

Flestar íbúðir eru ætlaðar aðilum vinnumarkaðarins

Stofnframlög hafa verið veitt til uppbyggingar á flestum íbúðum sem ætlaðar hafa verið fyrir tekju- og eignalægri heimili á vinnumarkaði. Rúmlega 41 prósent allra íbúða eru ætlaðar þeim hópi eða samtals 1.663 íbúðir. Þar á eftir eru nánast jafnmargar íbúðir fyrir félagslegar íbúðir, 771 íbúð og námsmenn, 752 íbúðir.

Staða almenna íbúðakerfisins í apríl 2025

Rúmlega 4.500 nýir leigusamningar tóku gildi í leiguskrá á fyrsta ársfjórðungi 2025, tæplega 14 prósent fleiri en á sama tímabili í fyrra

Stórtækir íbúðareigendur eiga 21 prósent íbúða í Reykjavík og 26 prósent íbúða í Reykjanesbæ

Á höfuðborgarsvæðinu er leiguverð lægra þar sem stórtækir íbúðareigendur eru umsvifameiri

Alls tóku 4.554 nýir leigusamningar gildi í leiguskrá HMS á fyrsta ársfjórðungi 2025 á sama tíma og 2.494 samningar féllu úr gildi. Gildum samningum fjölgaði þannig um 2.060 á tímabilinu. Til samanburðar tóku 3.968 nýir leigusamningar gildi á fyrsta ársfjórðungi árið 2024 og því fjölgaði nýskráningu leigusamninga á fyrsta ársfjórðungi um tæp 14 prósent milli ára. Þetta kemur fram í upplýsingum sem HMS hefur unnið upp úr leiguskrá.

Stórtækir íbúðareigendur umsvifamiklir í Reykjavík og Reykjanesbæ

Nýverið birti HMS nýtt mælaborð þar sem upplýsingar um eignarhald íbúða eftir sveitarfélögum eru gerðar aðgengilegar. Þar má meðal annars nálgast upplýsingar um fjölda og hlutfall íbúða í eigu einstaklinga og lögaðila eftir eignarfjölda. Skilgreina má stórtæka íbúðareigendur sem lögaðila sem eiga fleiri en eina íbúð og einstaklinga sem eiga 5 eða fleiri íbúðir.

Hlutfall íbúða í eigu stórtækra íbúðareigenda er hæst í Reykjavíkurborg (21 prósent) á höfuðborgarsvæðinu og í Reykjanesbæ (26 prósent) í nágrenni höfuðborgarsvæðisins. Líkt og fram hefur komið hefur hlutfall íbúða í eigu lögaðila í Reykjavík rúmlega tvöfaldast frá árinu 2005 en lækkað talsvert á síðasta áratug í Reykjanesbæ.

Leiguverð lægra þar sem stórtækir íbúðareigendur eru umsvifameiri á höfuðborgarsvæðinu

Á meðfylgjandi mynd má sjá samband meðaltals heildarleiguverðs í öllum gildum samningum og hlutfalls íbúða í eigu stórtækra íbúðareigenda eftir sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu og í nágrenni þess. Neikvæð fylgni er á milli hlutdeildar stórtækra íbúðaeigenda og leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu, á meðan engin fylgni er á milli þessara tveggja stærða í nágrenni höfuðborgarsvæðisins.

Þessi mismunur skýrist að minnsta kosti að hluta til af ólíkri samsetningu lögaðila sem eiga og leigja út íbúðarhúsnæði á höfuðborgarsvæðinu og í nágrenni þess. Til lögaðila teljast meðal annars óhagnaðardrifin leigufélög og sveitarfélög sem leigja út íbúðarhúsnæði á verði sem alla jafna er töluvert undir því verði sem almennt ríkir á leigumarkaði. Hins vegar teljast einnig til lögaðila önnur leigufélög sem hafa atvinnu af útleigu íbúðarhúsnæðis og láta verðsetningu ráðast af markaðsaðstæðum.

Á höfuðborgarsvæðinu, og þá sérstaklega í Reykjavíkurborg, er talsvert hærra hlutfall leiguíbúða á vegum óhagnaðardrifinna leigufélaga og sveitarfélaga en í nágrannasveitarfélögum höfuðborgarsvæðisins. Þar sem starfsemi slíkra leigusala dregur niður meðalleiguverð virðist leiguverð lægra í sveitarfélögum þar sem stórtækir íbúðareigendur eru umsvifameiri á höfuðborgarsvæðinu.

Í nágrannasveitarfélögum höfuðborgarsvæðisins er vægi hagnaðardrifinna leigufélaga hins vegar meira en á höfuðborgarsvæðinu. Þar má ekki sjá neina augljósa fylgni á milli leiguverðs og hlutdeildar stórtækra leigusala.

Hægt er að nálgast meðalleigu íbúða í leiguverðsjá HMS, sem byggir á samningum úr Leiguskrá. Þar geta notendur valið landsvæði, sveitarfélag og póstnúmer leigueigna, fjölda herbergja og flatarmáls samnings. Einnig geta notendur síað leigusamninga eftir tegund leigusala og eftir því hvort samningar séu tímabundnir eða ekki.

Nýskráðir leigusamningar á fyrsta ársfjórðungi 14 prósent fleiri en í fyrra

Markaðsleiga hækkaði aftur annan mánuðinn í röð eftir tveggja mánaða lækkun í desember og janúar síðastliðnum

Vísitalan hækkaði um 11,3 prósent á milli marsmánaða 2024 og 2025, á meðan verðbólga mældist 3,8 prósent á sama tímabili

12 mánaða raunhækkun leiguverðs nam 7,2 prósentum í mars

Vísitala leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu mældist 120,3 stig og hækkaði um 0,42 prósent á milli mánaða í mars. Leiguverð hækkar annan mánuðinn í röð eftir að hafa lækkað tvo mánuði í röð í desember og janúar síðastliðnum.

Á milli marsmánaða 2024 og 2025 hækkaði vísitalan um 11,3 prósent á sama tíma og verðbólga mældist 3,8 prósent og vísitala íbúðaverðs hækkaði um 7,98 prósent. Á meðfylgjandi mynd má sjá mánaðarlega breytingu á vísitölu leiguverðs ásamt gildum hennar síðustu 12 mánuði.

Vísitala leiguverðs byggir á vegnu meðaltali leiguverðs á fermetra hjá hefðbundnum íbúðum í eigu einstaklinga og hagnaðardrifinna leigufélaga. Niðurstöður eru vegnar saman með veltu íbúða með sama herbergjafjölda á síðustu 12 mánuðum. Stuðst er við nýskráða leigusamninga síðastliðinna tveggja mánaða við útreikning vísitölunnar, svo marsgildi hennar tekur mið af leigusamningum í febrúar og mars.

Hægt er að nálgast upplýsingar um leigusamninga í leiguverðsjá HMS, en hana má nálgast með því að smella á þennan hlekk.

Á ársgrundvelli heldur leiguverð áfram að hækka umfram verðlag í landinu öllu, en 12 mánaða raunverðshækkun vísitölu leiguverðs nam 7,2 prósent í mars og hafa raunverðshækkanir leiguverðs á ársgrundvelli verið í kringum 7 prósent á síðustu mánuðum.

Leiguverðsjá sýnir litla hækkun eins og vísitalan

Hægt er að nálgast upplýsingar um leigusamninga í leiguverðsjá HMS, þar sem leigusalar og leigutaka geta nálgast upplýsingar um markaðsverð íbúða og fjölda leigusamninga í hverjum mánuði. Samkvæmt leiguverðsjánni hækkaði fermetraverð markaðsleigu lítillega á íbúðum á höfuðborgarsvæðinu.

Fermetraverð markaðsleigu var að meðaltali 3.919 kr. í janúar og febrúar og 3.931 kr.  í febrúar og mars. Fermetraverð markaðsleigu á höfuðborgarsvæðinu hækkaði þar með um 0,32 prósent. Hafa ber þó í huga að leiguverðsjáin sýnir ekki leiguverð einstakra samninga, einungis meðaltöl.

Mæla­­­borð fyr­­­ir vísi­­­töl­­­ur HMS

Mælaborð fyrir vísitölur HMS um íbúða- og leiguverð er aðgengilegt á vef HMS. Þar er hægt að nálgast þróun vísitölu leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu, auk þess er hægt að nálgast eldri og sameinaðar vísitölur leiguverðs.

Vísitala leiguverðs hækkaði um 0,42 prósent á milli mánaða í mars 2025

HMS birtir spurningu mánaðarins á vefsíðunni byggingarreglugerd.is. Með spurningu mánaðarins er leitast við að svara algengum spurningum sem sérfræðingum HMS á sviði starfsumhverfis mannvirkjagerðar berast.

Spurning mánaðarins í apríl fjallar um hvenær þarf að sækja um leyfi til byggingarfulltrúa og hvenær ekki.

Hvenær þarf að sækja um leyfi til byggingarfulltrúa og hvenær ekki?

HMS hefur birt sérstaka leiðbeiningagátt fyrir mannvirkjagerð. Hægt er að nálgast gáttina með því að smella hér.

Markmið gáttarinnar er að efla samstarf HMS við byggingarmarkaðinn um gerð leiðbeininga við byggingarreglugerðina. Þar geta hagaðilar komið á framfæri ábendingum um hvaða leiðbeiningar þyrfti að gera og hvaða leiðbeiningar þyrfti að endurbæta. Þar að auki geta hagaðilar óskað eftir að vinna leiðbeiningar og tekið þátt í samráði um þau drög að leiðbeiningum sem liggja fyrir hverju sinni. 

Til viðbótar við leiðbeiningagáttina hefur  HMS útbúið síðu með spurningum og svörum við helstu málefni byggingarreglugerðarinnar. Hægt er að nálgast síðuna með því að smella hér.

Leiðbeiningagátt fyrir mannvirkjagerð er komin í loftið

Þjónustuflokkar

Þjónustuflokkar

Leiðbeiningagátt fyrir mannvirkjagerð er komin í loftið

Póstlisti HMS

Útgáfuáætlun

Póstlisti HMS

Útgáfuáætlun

Fleiri fréttir

Staða almenna íbúðakerfisins í apríl 2025

Nýskráðir leigusamningar á fyrsta ársfjórðungi 14 prósent fleiri en í fyrra

Vísitala leiguverðs hækkaði um 0,42 prósent á milli mánaða í mars 2025

Hvenær þarf að sækja um leyfi til byggingarfulltrúa og hvenær ekki?

Fleiri fréttir

Staða almenna íbúðakerfisins í apríl 2025

Nýskráðir leigusamningar á fyrsta ársfjórðungi 14 prósent fleiri en í fyrra

Vísitala leiguverðs hækkaði um 0,42 prósent á milli mánaða í mars 2025

Hvenær þarf að sækja um leyfi til byggingarfulltrúa og hvenær ekki?